Ismail Kadare Quotes

It was only a phrase that went from mouth to mouth and was never quite swallowed.

If an animal has to be sacrificed when a new bridge is built, what will it take to build a whole new world?

And everything would be different, different.

The days were heavy and sticky. All identical, one the same as the other. Soon they would even get rid of their one remaining distinction, the shell of their names: Monday, Tuesday, Thursday.

To tell the truth, this was one of the few cases in which she had not told him just what she was thinking. Usually, she let him know whatever thoughts happened to come to her, and indeed he never took it amiss if she let slip a word that might pain him, because when all was said and done that was the price one paid for sincerity.

Ishte teper e veshtire te futeshe brenda zemres saj.Ishte plot mure te larta akulli dhe rrethuar me mosbesim.Por nese arrije te futeshe,nuk dilje kurre prej aty.

Dictatorship and authentic literature are incompatible... The writer is the natural enemy of dictatorship.

...Dhe nuk ka asgjë më të tmerrshme se ëndrrat e thyera. Ato i gjejmë përgjatë gjithë rrugës, duke na gjakosur jo këmbët me të cilat i shkelim, por zemrën me të cilën i deshëm.

Can one move an empire as if it were a house?

Who in the world has not yearned for a loved one, has never said, If only he or she could come back just once, just one more time...? Despite the fact that it can never happen, never ever. Surely this is the saddest thing about our mortal world, and its sadness will go on shrouding human life like a blanket of fog until its final extinction.

Every passion or wicked thought, every affliction or crime, every rebellion or catastrophe necessarily casts its shadow before it long before it manifests itself in real life.

Can a country's people be better than its planes?

Winter hurled more wind and rain at the city than it ever had before. Clouds dashed about in all directions emptying their thunder, hail and rain. The horizon was choked in fog.

Shiny musical instruments wailed, their mouths open like lilies.

I couldn't get to sleep. The book lay nearby. A thin object on the divan. So strange. Between two cardboard covers were noises, doors, howls, horses, people. All side by side, pressed tightly against one another. Boiled down to little black marks. Hair, eyes, voices, nails, legs, knocks on doors, walls, blood, beards, the sound of horseshoes, shouts. All docile, blindly obedient to the little black marks. The letters run in mad haste, now here, now there. The a's, f's, y's, k's all run. They gather together to create a horse or a hailstorm. They run again. Now they create a dagger, a night, a murder. Then streets, slamming doors, silence. Running and running. Never stopping.

His suspicion that he was not going in the right direction tortmented him more and more. At last he had the conviction that he would never go anywhere but in the wrong direction, to the very end of the handful of days that was left to him, unhappy moonstruck pilgrim, whose April was to be cut off short.

This is how things come to pass in the world,' one of the princes is supposed to have said. 'Blood flows one way in life and another way in song, and one never knows which flow is the right one.

I could not understand how people could not like something as beautiful as the aerodrome. But I had lately become convinced that in general people were pretty boring. They liked to moan for hours on end about how hard it was to make ends meet, about the money they owed, the price of food, and other similar worries, but the minute some more brilliant or attractive subject come up, they were struck deaf.

Thick smoke like a herd of black horses was rising over the massive building and being blown around by the wind.

Having left, for various reasons, the homeland of epic, they were uprooted like trees overthrown, they had lost their heroic character and deep-seated virtue.

(In our city spring came from the sky, not from the soil, which was ruled by stone that recognizes no seasonal change. The change of the season could be glimpsed in the thinning of clouds, the appearance of the birds and the occasional rainbow.)

Die Emigration kann ein Zeichen der Stärke oder der Schwäche einer Nation sein.

Ata nuk kishin menduar kurre se ajo mund te qeshte ,dhe sic do gje qe permbys nje mendim te pergjithshem, kjo e qeshur zgjoi tek ata nje fare shqetesimi , gati gati frike

Nga shqiptarë të sunduar u gdhinë në mysliman të çliruar?

Sunday had spread all over the city. It looked as if the sun had smacked into the earth and broken into pieces and chunks of wet light were scattered everywhere -- in the streets, on the window panes, on puddles and roofs. I remembered a day long ago when Grandmother had cleaned a big fish. Her forearms were splattered with shiny scales. It was as if she had Sunday in her whole body. When my father got angry, he had Tuesday.

Në rruget e tjera dëgjoheshin aty-këtu britma fatkëqijsh, që i zvarrisnin për flokësh, per t'i çuar në Degë. Fajësoheshin se gjatë mitingut të përmortshëm, në vend që të qanin a, së paku, të psherëtinin, kishin qeshur e, ndonëse ata bënin be e rrufe se s'kishin qeshur aspak e, përkundrazi, kishin qenë të vrarë në shpirt si të gjithë, por që as vet s'e dinin pse, e qara befas u qe kthyer në ngërdheshje, madje, shtonin se s'ishte hera e parë që u ndodhte kjo, askush nuk i besonte e, në vend t'i dëgjonin, i godisnin më fort.

Dhe artisti i ri shkon drejt artit siç shkohet drejt mëkatit.

ajzat ishin te bardha si endrra e mengjesit por fatkeqesisht , po aq te pakapshme si endrra.

For in the nocturnal realm of sleep are to be found both the light and the darkness of humanity, its honey and its poison, its greatness and its vulnerability.

Në çdo humbje që pësonin popujt, gratë dhe vajzat kishin gjithmonë pjesën e tyre. Herë e padukshme, herë gjysmë e tillë, e shpesh e padukshme, vetë drama e femrave kishte një lidhje me atë të artit. Në vitin e fundit të mijëvjeçarit të dytë brenda disa javësh, vajzat dhe gratë e reja të Kosovës do të mbanin mbi pjesët më intime të tyre, gjithë peshen dhe mizorinë e ndoshta një mijë vjetëve. Përdhunime, gjinj të shqyer, dhe buzë të njoma po ashtu.

Not a single thought managed to take shape in her mind: for the likeness of this day to the last seemed to her the clearest proof that it would be another quite useless day, a day she would gladly have done without. For a moment she thought that a day like this would be pointless for anyone on earth, then abruptly changed her mind as she realised that thousands of women, after a hard week's work, or a family quarrel, or even just after catching a cold, would envy her just for having the leisure to rest in comfort.

He was obsessed with the fear of making a mistake. Sometimes he was convinced it was impossible to do anything else, and that if anyone got anything right it was purely by chance.

Poetry Poetry, How did you find your way to me? My mother does not know Albanian well, She writes letters like Aragon, without commas and periods, My father roamed the seas in his youth, But you have come, Walking down the pavement of my quiet city of stone, And knocked timidly at the door of my three-storey house, At Number 16. There are many things I have loved and hated in life, For many a problem I have been an 'open city', But anyway... Like a young man returning home late at night, Exhausted and broken by his nocturnal wanderings, Here too am I, returning to you, Worn out after another escapade. And you, Not holding my infidelity against me, Stroke my hair tenderly, My last stop, Poetry.

Të shikosh. Sa gjë e pashpjegueshme! Ja, unë drejtoj fytyrën nga lagjet e poshtme të qytetit dhe sytë, si dy pompa të fuqishme, fillonin të thithnin dritë dhe pamje të ndryshme: tymtarë, ndonjë dru fiku të vetmuar, rrugë, kalimtarë. E ndjenin ata që unë po i thithja? Mbyll sytë. Stop. Rrjedha ndalet. I hap sytë. Rrjedha vazhdon.

Ky ishte një qytet i pjerrët, ndoshta më i pjerrëti në botë, që i kishte thyer të gjitha ligjet e urbanistikës. Nga shkaku i pjerrësisë së madhe ndodhte që në nivelin e pullazit të njërës shtëpi gjendeshin themelet e tjetrës, dhe me siguri ky ishte i vetmi vend në botë ku kalimtari po të rrëzohej, në vend që të shembej në gropën ndanë udhe, mund të binte mbi pullazin e ndonjë shtëpie të lartë. Këtë gjë më mirë se kushdo e dinin pijanecët. Ishte me të vërtetë një qytet shumë befasues. Ti mund të ecje rrugës dhe po të doje, mund të zgjatje pak krahun e të vije kësulen tënde mbi majën e një minareje. Shumë gjëra këtu ishin të pabesueshme dhe shumëçka ishte si në ëndrra.

They said 'ski', but they heard 'vodka'!

Greater Albania?!", this is a mockery of an unprecedented cynicism.

The only remaining route to Moscow, which even the most terrifying tanks couldn't reach, was the novel.

Albania’s future is towards Christianity, since it is connected with it culturally, old memories, and its pre-Turkish nostalgia. With the passing of time, the late Islamic religion that came with the Ottomans should evaporate (at first in Albania and then in Kosova), until it will be replaced by Christianity or, to be more exact, Christian culture. Thus from one evil (the prohibition of religion in 1967) goodness will come. The Albanian nation will make a great historical correction that will accelerate its unity with its mother continent: Europe

The events were always hidden behind a veil drawn by an unknown power, and seemed to come from the realm of destiny. It was this that upset the everyday equilibrium, logic and the order of things.

I reckoned they had probably begun to pour out their hearts and entrust each other with the subjects of the plays and novels they had written or planned to write. It was customary after serious drinking.

in the first place, Majesty, a pyramid is power. It is repression,force,and wealth. But it is just as much: domination of the rabble; the narrowing of its mind; the weakening of its will; monotony; and waste. O my Pharaoh, it is your most reliable guardian. Your secret police. Your army. Your fleet. Your harem. The higher it is, the tinier your subjects will seem. And the smaller your subjects, the more you rise, o Majesty, to your full height.

Hayat, filozofun gülerek çektiği ve çeşitli acılardan meydana gelen bir tesbihe benzer. Siz de benim gibi filozof olun biraz, gelin masaya içelim şimdi; hiçbir şey hayatı bir bardak şarabın ardından gözüktüğü kadar toz pembe gösteremez.

The days went by without incident and often without their name. When you'd unpacked the hours from the day and then the night and piled them all up, you could toss the boxes they came in, which is all that "Wednesday" or "Friday" really are.

The memories of events and statesmen paled as the years passed. Dust covered them, mud stained them, until they were finally erased as if they had never been. But recently people had come to understand that forgetting was more difficult and complicated than remembering.

Doğrusunu ister misin, benim gözüm yıldı. Ben artık hiçbir işe yaramam.'' dedi. Annesine birkaç defa ölüm haberi gelmiş. Çünkü birkaç defa haftalarca düşman içinde kaldı. Hepimiz öldüğüne inandık. Sonra esir düştü. Gene öldüğünü söylemişler. Hatta ailesine aylık bile bağlanmış. ''İstanbul'a döndük, dedi. Bir akşamüzeri... Bizim mahallede bir yokuş vardı. Alacakaranlıkta bunu çıkıyorum. Bir yeldirmeli kadın da iniyor. Neredense annem olduğunu tanıdım. Bakkala yoğurt almaya gidiyormuş. O kadar heyecanlanmışım ki duvara dayanarak bekledim. Benim hizama gelince ''Anne!'' dedim. Bunu demedim, adeta inledim. Neredeyse ağlayacaktım. O da benim sesimi tanıdı. ''İsmail, sen misin?'' diye sordu. Hani gereksiz sorular vardır ya, işte onlardan birisi... Yoksa beni tanıdı. Ne yaptı bilir misin? Elindeki kaseyi eğilip yere koyduktan sonra kucakladı beni... Biz ana-oğul, öylece ağlaşırken, yemin ederim ki, aklı fikri, yere bıraktığı kasedeydi. ''Aman kırılmasın!'' Ben kendimi belki yüzlerce defa o kaseden daha değersizmişim gibi ölüme attım. Bunu sen gördün, bilirsin. Annem, mezardan geri gelen oğlu için, kenarı çatlak bir kaseyi -vallaha kenarı çatlaktı, eskici Yahudi iki kuruş vermezdi- yere atamadı. Sonra akrabaları, dostları, komşuları, hemşerileri dolaştım. Hepsinde bu ''kaseyi yere atamamak'' hali fazlasıyla vardı. Harbe gidenler haklı olarak umursamaz olmuşlardı. Bir suretle yakalarını kurtaranlar ise bizim karşımızda vicdan azabı çekiyorlar, bu duyguyla yenilginin suçunu açıktan açığa bize yükletiyorlardı. ''Sanki neye yaradı?'' anlamına gelen bir alaycı, kırıcı bakışlarla bakıyorlar ki dayanılmaz.'' dedi.

My streets, my cistern. My old house. Its beams, floorboards and staircase creaked slightly, almost imperceptibly, with a dry, uniform, almost constant cracking sound. What’s wrong? Where does it hurt? It seemed to be complaining of aches in its bones, in its centuries-old joints.

Their bodies were like corpses ready for embalming, from which all innards likely to rot had already been removed. Superfluous emotions like curiosity, fear and lust for gossip or excitement had been shed along with the useless flesh and excess fat. Javer once said that Granny Shano could as easily have grabbed the ear of Benito Mussolini himself as the Italian officer’s.

Motërzimi femëror i "Këngës së Urës së Qabesë" Ka ca kohë që shtysa për diçka të tillë më vjen si detyrim, trokitje në ndërgjegjje, për të mos thënë në trajtë pengese (Pengesë e çuditshme që s'të lë të shkruash tjetër gjë, pa e shlyer detyrimin e hershëm.). A janë borxh kombet e botës ndaj vajzave dhe grave të tyre? A është në detyrim të tillë kombi shqiptar, krijuesi i "Këngës së Urës së Qabesë"? Ja motërzimi për vajzat e sotme shqiptare, ato që në heshtje dhe pikëllim durojnë atë që meshkujve u qëllon më rrallë. Mbeta, moj vajza, kësaj ane Në trotuare, n'Itali. Në Western Union merrni dollarët Se unë vetë nuk do vij. Në pyette nëna, ç'fat më doli, I thoni se një burrë kam marrë. Im atë në pyettë, i tregoni Se u martova me një varr. Në pyettë shoku i shkollës, Bledi, Nga klasa fqinje, "E treta B", I thoni se një peng më mbeti, Që nuk u putha dot me të. Më pas vinte vazhdimi me krushqit apo korbat që shkojnë në dasmë a në varrim, e padurueshme zakonisht. Në pyettë se ç'krushq i vanë Policë belgë a italianë...

He now realized that everyone, each in his own way, would take some stand in this affair, and that each person’s attitude would have everything to do with their station in life, their luck in love or marriage, their looks, the measure of good or ill fortune that had been their lot, the events that had marked the course of their life, and their most secret feelings, those that people sometimes hide even from themselves. Yes, that would be the echo awakened in everyone by what had happened, and though they would believe they were passing judgement on someone else’s tragedy, in reality, they would simply be giving expression to their own.

Ndarja Ne Stacion Ty dhe lokomotiven ju tronditi nje psheretime e fundit perpara: qielli verior gri si keta binare qe s’piqen gjekundi ashtu s’do te piqemi me kurre une e ti.

El își spusese ca este inutil să încerce să dezlege misterul relației părinților lor cu Partidul. Erau mai puternice decât cele de familie (...) După cum se părea, un asemenea sistem de relații era nou și necunoscut. Mult diferit de cel din secte, el semăna cu cel de familie, pentru că se baza tot pe legăturile de sânge, dar cu o mare diferență: aici nu era vorba de sângele propriu, cel care curgea prin venele unei familii, un sânge care rămâne neschimbat o mie de ani, cum spunea genetica, ci despre o altă categorie de sânge, al altora.era vorba,cu alte cuvinte, despre un sânge străin, pe care l-au vărsat ca intr-un adevărat delir, în numele doctrinei.

Hamej, merrini këto valixhe. Të rënda? Janë mbushur me pritje...

Ismail Kadare.

It was previously thought that states had so many memorials and monuments in order that nothing should be forgotten. But it was discovered later that a major state had as much need to forget as to remember, if not more.

Ja ajo, toka e huaj, tha me vete. Tokë si çdo tokë. Po ajo baltë e zezë si kudo, po ata guralecë midis, po ato rrënjë barërash dhe po ai avull. E, megjithatë, e huaj.

Borcunuzu şimdi ödediniz, Babürcan! Şimdi de siz beni kurtardınız! Eğer Şah İsmail'e yazdığınız mektup ellerine ulaşmasaydı, ben de esir düşen han haremindeki diğer kadınlar gibi beylerden birine nikahlanıp verilecektim. Şah İsmail size hürmeten beni el üstünde tuttular. Sizin gibi bir kardeşim olduğu için Allah'a ne kadar şükretsem azdır!

— Ç'është kjo sëmundje? — pyeti Maksi. — Ç'do të thotë «i kanë muruar hijen»? Martini nuk e pati lehtë t'ua shpjegonte. Kjo ishte një lëngatë, nga e cila nuk shpëtoje dot. Viktima kishte qenë murator dhe mesa duket gjatë ndërtimit të një kulle, dikush nga shokët e tij, me dashje ose pa dashje, i kishte muruar hijen, domethënë kishte hedhur gurë dhe llaç mbi hijen e tij që binte mbi murin që ndërtohej. Zakonisht malësorët muratorë, ruheshin nga murimi i hijes si nga djalli, sepse dihej që, po t'u murua hija, t'i mbetesh rob i murit, pra, do të vdesësh. Mirëpo, me sa dukej, ky malësor ka qenë tepër i ri në punë dhe pa përvojë. Kështu që, me dashje ose pa dashje, ia kanë bërë kobin. Eh, të dhimbset për zotin, as njëzet vjet s'i ka. Irlandezët vështruan njëri-tjetrin. — Po ndoshta s'është kjo arsyeja?

Los delirios eran escasos com tiburones atrapados en las redes repletas de peces comunes

Muhammed b. Abdullah, b. Abdulmuttalib, b. Hâşim, b. Abdi Menaf, b. Kusayy, b. Kilab, b. Mürre, b. Ka'b, b. Lüey, b. Galib, b. Fihr, b. Mâlik, b. Nadr, b. Kinane, b. Huzeyme, b. Müdrike, b. İlyas, b. Mudar, b. Nizar, b. Maadd, b. Adnan.[1] Bütün kaynaklar Muhammed (a.s.)ın, Adnan'a kadar olan atalarının gerek isimlerinde, gerek sıralarında, ittifak halinde bulundukları gibi,[2] Adnan'ın da İsmail (a.s.) b. İbrahim (a.s.)ın öz be öz soyundan geldiğinde de müttefiktirler.

I had lost sight of G. Z. and didn’t want to think about him anymore. He wasn’t the only one who had torn out living flesh so as not to fall to the bottom of a pit, with no means of climbing back up. There were others . . . Maybe I was one of them. We’d taken a path not really knowing where it would lead, not knowing how long it was, and while still on our way, realizing we had taken the wrong road but that it was too late to turn back, every one of us, so as not to be swallowed up by the dark, had started slicing off pieces of our own flesh.

The pyramid is the pillar that holds power aloft. If it wavers,everything collapses.

I am so grateful for literature, because it gives me the chance to overcome the impossible.

... biz Atatürk devriminin ideolojisini yaratmışızdır, Daha doğrusu bir kadro hareketi olmuştur. Tek olarak kalmıştır. Atatürk de bunu manevî gölgesi ve kanatları altında korumaya çalışmıştır. Nitekim 10. yılda da yalnız Kadro'ya beyanat vermiştir. İsmet Paşa yalnız Kadro'ya yazmıştır. Bu derginin de biliyorsunuz işte, ideolojik yazılarının başyazılarım ben yazardım. Yakup Kadri'nin çevresinde toplandık. Bir Vedat Nedim, İsmail Rüştü Tekin, vs. işte Burhan Belge, Bu büyük bir hareket oldu. Dışarıda da hâlâ yankıları devam eder. Burada bunun da prensiplerini İnkılâp ve Kadro kitabımda o zaman neşretmişimdir ki Atatürk bu kitap yüz bin nüsha basılsın, demiştir. Fakat fikir serbestimizi muhafaza edelim, dedik. Kendimiz bastık, ne kadar basılabilirse... O halde ideolojisi var mıydı Türk inkılâbının? O zamanki tâbiriyle yine Arapça zâtından meknuz idi. Yani bünyesinde gizli idi. Ama ifade edilmedi. Atatürk de ifade etmedi. Fakat Kadro, bunu vazife bildi ve geniş neşriyat yaptı. O zaman buradaki Almanlar vs. bunlarla çok... Bugün de Amerika'dan, Kanada'dan, her gelen bu kadro hareketi üzerinde benimle konuşmalar yapar. O halde inkılâbımızın ideolojisini yeniden ele almalıyız. Çünkü Cihan'da iki çelişki biliniyordu. Bir sınıflar çelişkisi, bir de devletler çelişkişi. Sınıflar çelişkisi malûm. Proletarya ile kapitalist arasındaki çelişki. Marks bunu işlemiştir. Devletler arasındaki çelişki de emperyalizm. Yani dünyanın taksimi üzerinde devletler birbirleriyle çarpışmıştır. Ben Moskova'da, Komüntem'de Lenin'in bir tezine dayanarak Stalin'in bunu müdafaa ettiğini biliyorum ve bir Polonyalı da bunu teşyi etti Orada Türkiye'nin de adı geçer ve denildi ki Millî Kurtuluş hareketleri peyk hareketlerdir. Müstakil hareketler değildir. Bu Millî Kurtuluş hareketları olacak. Emperyalizm yenilecek. Ama emperyalizm yenildiği gün millî kurtuluş hareketlerine önder olan demokratik burjuvazinin rolü de sona erecek. Bunun yerine ihtilâlci proletarya vaziyete hâkim olacak. Biz bunu Kadroda reddettik. Evvela iki çelişki yoktur, üç çelişki vardır dedik. Biri emperyalist devletler arasındaki çelişki, biri sınıflar arasındaki çelişki, biri de sömürge ve yarı sömürgelerin sahibi devletler arasındaki mücadele. Nitekim biz o mücadeleyi temsil ediyoruz. Bizim millî kurtuluş hareketimiz anti-emperyalizmdir bir kere. Halbuki emperyalistlerin arasındaki mücadele, emperyalist bir mücadele... Sen zaptetmeyeceksin o ülkeyi ben edeceğim, sen almayacaksın... Bütün cihan harpleri bunun için çıktı. Bu görüş İnkılâp ve Kadro kitabında bütün teferruatıyle işlenmiştir. Şimdi bunu genişletmek lâzım. Ve şimdi daha sükûnetle, işlenebilir bu...

Meanwhile, things believable only in books and never in real life were giving way nothings in real life that would not be believed in books.

Korku Yakup Kadri ile beraber Hamamönü semtinde üç katlı eski bir hımış ev tutmuştuk. İptidaî bir taşra evi idi. Önce tahta kurusundan temizlenmek için zamanın bütün ilâçlarını kullanmıştık. Misafirsiz yaşıyamıyacağımızı da düşündüğümüzden iki üç misafir odası döşemiştik. Döşeme söz: Kuru karyoladan ibaret. Sanatkâr dostlarımızdan Çallı, rahmetli Namık İsmail, udî Nevres evimizde kalmışlardı. Daha bir hayli gelen gidenimiz de vardı. Ankara’da otel olmıyan ve han bozması kerpiçlerin bizim evden daha rahatsız olduğu günlerden bahsediyorum. Akşamları ya çıkar, ya toplanırdık. Bizim gençlik, Ankara’nın cesaret ve iman devri idi. Abdullah isminde bir uşağımız vardı ki kardeşi rahmetli İsmail Canbolat’ın hizmetçisi idi. Bir gün bir facia duymuştuk: Canbolat’ın hanımı Çankaya’daki evlerinin penceresinden tutuşmuş bir kedinin kırlara doğru kaçtığını görmüş ve bayılmış. Meğer bizim Abdullah ve kardeşi et çalan bir kediyi cezalandırmak istemişler. Tutmuşlar, başkalarına ibret olması için komşu kedileri de evin altına toplamışlar. Onların gözü önünde hırsız kedinin üstüne gaz dökmüşler ve ateş vermişler. Abdullah’ı çağırıp sormuştuk. Hiç tınmadan: - Ders olsun diye yaptık, demişti. Bilmem kaç ay kalmıştık. Nihayet biz de sık sık gidip gelmekten usanarak Çankaya’da bir ev tuttuk. Taşınmağa hazırlandık. İyi hatırlıyorsam Yakup Kadri’nin akrabalarından Suad Karaosman da son gece misafirimizdi. Sabahleyin henüz sofada çayımızı içerken aşağı kattan bir silâh sesi ve bir feryat duyduk. Biraz ihtiyatlıca merdivenden indik. Bizim hizmetçi kız göğsünden kanlar akarak yerde yatıyor, başucunda da işte o Abdullah duruyordu. Katilin kızı vurup kaçtığını düşündüm: - Abdullah çabuk bir polis getir, dedim. - Başüstüne... dedi ve gitti. Hikâye şu imiş. Meğer Abdullah kızla evlenmek istemiş. Kız reddedince şakadan mı, sahiden mi, her ne ise, benim yatak odamdan aldığı tabancayı ona doğrultmuş. Tetiği de çekmiş. Kurşun kızın göğsünden girip sırtından çıkmış. Ben yalnız yatak odamda tabanca bulundururum. Ceplerinde taşıyanlardan değildim. Fakat düşününüz: Katil âleti benimdi. Katile de evden gitmek fırsatını ben vermiştim. Gazetelerin alabildiğine muhalefet yaptıkları, kulaklarına geleni, kalemlerine düşeni pervasızca yazdıkları zamanlardı. İstanbul gazeteleri pek az olan milletvekili gazetecilerin fisebilûllah aleyhinde idiler. Düştüğüm güç durumu düşününüz. Bereket Abdullah yanında polisle geldi. Bir müddet sonra kızı hastahaneye, Abdullah’ı da hapse götürdüler. Gazeteci tedhişinden bahsederler. Gerçekten şahsî şereflerin iyice korunmadığı rejimlerde bu tedhiş vardır ve basın hürriyetinin amansız düşmanı da işte bu tedhiştir. Çünkü bu tedhiş tehlikesi altında bulunan herkes, basının elinden haklı hürriyetler de alındığı zaman sevinç duymasa bile hiç olmazsa mücadele etmez. - Yarın biri gider, Abdullah’a akıl öğreterek, efendim ben efendimin tabancası ile kızı vurdum! dedirtirse? Yatarım aklımda bu, kalkarım hatırımda bu. Tanrının sabahı bir paket yiyecek, bir kutu şeker, veya buna benzer hediyeler alıp, erkenden hapishaneye gider, Abdullah’ı görür: - Korkma sana iyi bir avukat tuttum, kurtulacaksın, der, teminat veririm. Arkadan hastahaneye uğrardım. Kız iyileşti, Abdullah’ın mahkûm olduğunu biliyorum ama müddetini unuttum. Yıllar sonra bir gün Meclis’e giderken üniformalı biri karşımda selâm durdu, elime sarıldı. Baktım, bizim Abdullah! Demir yollarında imiş. Bütün ürküntülerim üstüme geldi, elimi verdim vermedim, uzaklaştım. Asıl hoş tarafı, bizim kulağımız o kadar delik basın dedikoducularının böyle bir vak’ayı 33 yıl sonra ancak bu yazımdan haber almış olmalarıdır. Kendilerini ummadıkları kadar iyi “atlatmış” sayılmaz mıyım?

Bir gün “Akşam”da oturuyordum. Afyon Mebusu Ali Bey’le Antalya Mebusu Rasih Hoca beni görmiye geldiler. İstanbul’da Müdafaa-i Hukuk Cemiyetini kurmaya memur edilmişler. “Gazi hazretleri sizinle Yakup Kadri Bey’in de bizimle çalışmanızı emretti” dediler. Böylece ilk defa bir siyasî partiye girmiş oluyordum. Milletvekili olmazdan önce Mustafa Kemal’i bir de İzmit gazeteciler toplantısında gördüm. Beraber olduklarımızdan Velid Ebuzziya’yı, İsmail Müştak’ı ve İttihat ve Terakki’nin eski İstanbul kâtib-i mes’ulü Kara Kemal’i hatırlıyorum. Mustafa Kemal’in söylediğine göre Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarihî görevini artık bitirmişti. Yeni bir parti kurmak sırası idi. Bu fırkanın adı ne olmalı idi? Bu konuşmalarda Mustafa Kemal’in bir liderlik vasfını daha öğrendim. Herkesi sonuna kadar söylemekte serbest bırakmak ve hiç hoşuna gitmiyecek fikirleri dahi sonuna kadar dinleme sabrını göstermek! Kesin kararını verinceye kadar böyle idi. Bu kesin kararı da herkesle beraber, herkesle inanarak, ortaklaşa bir karar hâline sokmaya dikkat ederdi. Bir gün “Arkadaşlarla verdiğimiz karar” diyebilmeli idi. Çocukluk arkadaşı ve yaveri Salih Bozok der ki: Fikirleri kendisince hiçbir değeri olmayan kimselerle görüştüğünü çok görmüşümdür. Hatta bir defasında dayanamayıp: Paşam, dedim, şu fikir danıştıkların arasında öyleleri var ki şaşıyorum. Bunların fikirlerine nasıl olsa sonunda katılmıyacaksın. Ne diye birer birer çağırıp karşında söyletirsin? Atatürk şu cevabı verdi: Bazan hiç umulmadık adamdan ben çok şeyler öğrenmişimdir. Hiçbir fikri aşağı görmemek lâzımdır. Sonunda kendi fikrimi tatbik edecek bile olsam, ayrı ayrı herkesi dinlemekten zevk alırım...

Mecliste muhalifler zaferden beri taşkınlık için fırsat peşinde idiler. Zafer üzerine orduda terfiler yapılmıştı. Yeni rütbeler hükûmet tarafından verilmiş ve Meclis Başkanı Mustafa Kemal tarafından onaylanmıştı. Muhaliflere göre bu Meclisin hakkına saldırmaktı. Başbakan Rauf Bey işte bir yolsuzluk olmadığını ileri sürdü. Muhaliflerden Hüseyin Avni: - Ben Meclis iradesini çiğneyenleri Yunanlı kadar memlekete zararlı sayarım, diyordu. Mecliste sert çatışmalar oluyordu. Bir defasında Trabzon Milletvekili Ali Şükrü kürsüde konuşan Mustafa Kemal’e ağır sözler söyledi. Birbirlerinin üstlerine yürüdüler. Bu olaya çok sinirlenen Topal Osman bir adamını yollıyarak Ali Şükrü’yü konuşmak üzere Çankaya tarafındaki evine çağırır ve karşısındaki iskemleye oturur oturmaz boğdurur. Vak’a çok önemli idi. Boğduran Mustafa Kemal’in muhafız komutanı. Mustafa Kemal’in evini bekliyen erler onun adamları. Düşmanları cinayeti Mustafa Kemal’den biliyorlardı. Mustafa Kemal, Muhafız Taburu Komutanı İsmail Hakkı’ya yakalama emri vererek kendisi eşi Lâtife Hanımla birlikte Çankaya’dan uzaklaştı. Şiddetli bir çarpışma sonunda Topal Osman ölü olarak ele geçti. Adamları Mustafa Kemal’in Çankaya’daki köşküne ateş etmişlerdi. Fakat olay bununla kalmadı. Trabzon’da Faik Barutçu denen avukat ki Atatürk’ün ölümünden sonra İnönü’nün ilk milletvekillerinden biri olmuştur. “Katil Çankaya’da” başlıklı yazılar yazıyordu. Lausanne konuşmaları devam ederken Meclisteki hoca takımı da ayaklanmıştı. Ankara’da yayınlanan bir broşürde ”Halife Meclisin, Meclis Halifenindir” deniyordu. İstanbul’daki Refet Paşa da halifeye iyice sokulmuştu. Bir aralık Seçim Kanunu’na bir madde eklenmesi için bir teklif getirdiler. Bu madde şu idi: “Büyük Millet Meclisine üye seçilebilmek için Türkiye’nin bugünkü sınırları içindeki yerler halkından olmak veya seçim çevresi içinde oturmuş olmak şarttır. Göç yolu ile gelenlerden Türkler ve Kürtler yerleşme tarihinden beş yıl geçmiş ise seçilebilirler.” Bu madde doğrudan doğruya Mustafa Kemal’in seçilememesini sağlamak içindi. Mustafa Kemal kendisi kürsüde teklifin iç yüzünü açıkladı ve teklif geri çevrildi. Lausanne’da görüşmeler bitmişti. Konferans sırasında aralarında geçen tartışmaları öne sürerek İsmet Paşa ile bir daha yüz yüze gelemiyeceğini söyliyen Rauf Bey Başbakanlıktan çekildi.

Language had a role to play in all this, the written language of course, but especially the spoken form. Some of the most problematic words created unimaginable difficulties, such as ‘gentleman’, ‘lady’ or ‘miss’, to cite only three. These words were rightly considered significant obstacles in the transition to communism. Each communist country had had its own experience of its language, often strange, as in the case of Albania. This little country, generally famous for its failings and backwardness, took an unexpected approach to these three words. Whereas the word ‘gentleman’ disappeared from currency in the very first phase of socialism, like in the Soviet Union, the word ‘lady’ had a certain staying power. But the nicest surprise turned out to be the word ‘miss’. There was a determined effort to replace it, because in Albanian it carried the affectionate connotations of the word ‘mother’, especially in primary schools. Despite the annoyance it caused, it was used by tens of thousands of little children instead of the word ‘teacher’. Efforts to supplant it failed one after another. The children stubbornly continued to call their teachers ‘miss’. It was this army of countless toddlers that proved indomitable, and the word ‘miss’ with its striking

This was a special kind of murder. The merest scratch is enough to kill any haemophiliac, and Lenin knew this. But he had no compunction about ordering the firing of countless machine-gun bullets that would cause thousands of deaths as well as that of the child-tsar. ‘And I imagine how this man, now at the summit of power, had been on some dark alley in Zurich a few years before, face to face with some tiny prostitute, this ordinary, timid little man with a few words of German: “What’s your price, girl?” Disgusting isn’t it? Yet this jerk with thinning hair, in this sole moment where he shows some humanity, when a little European whore is about to share her syphilis, seems an angel compared to that repellent leader of Russia with his percentages. ‘ “Little whore, you came too late. Too late by several years.” ’ I was stunned and couldn’t grasp what he meant.

İşte o gün yüzlerce gerilla inmişti dağlardan. Fötr şapkalı, gözlüklü adamlar da vardı, bayrak'lardan kopup gelmiş sırım gibi dağlıların yanı sıra. (...) çoğu, belki de, kendilerine hücuma kalkan memleketin ve karşısına vuruşmağa gittikleri düşmanın kim olduğunu merak bile etmiyorlardı. Bu önemli değildi gözlerinde. Önemli olan, kötüşüğün denizden geldiği ve onu, geldiği yere, denizin dibine sürmek gerektiğiydi. Çoğu, hayatta bir kere olsun görmemişti denizi ve Adriyatik ilk olarak gözlerinin önüne serildiğinde, şüphesiz: "Ne güzel!" diye haykırmışlardı. Ve belki de inanmamışlardı artık, oradan gelebileceğine şerrin.

Idiot,si nuk e paske mesuar se armiku me i madh i njeriut eshte vetvetja? Si s'e ditke ti se nga tjetri ka gjase te shpetosh,por nga vetvetja kurre?

Hasırın üzerinde diz çöken İsmail doğruldu. Kaymakam'a: "Yoruldun bey!" dedi. "Biraz acı su getireyim mi?" Kaymakam gülerek: "Getir!" dedi. Bu Alevi köylerinin daha geniş mezhepli, daha samimi ve daha temiz olduğunu uzun memuriyet seneleri ona öğretmişti. Nahiye ve köyleri dolaşmaya çıktığı zamanlar buralarda kalmayı tercih ederdi. İsmail "Acı su getireyim mi?" deyinceve kadar bir ""Kızılbaş köyünde olduğunu nasıl fark etmediğine şaştı. Oğlanın açık, cesaretli ve kendine güvenen tavrından bunu anlamalıydı. Küçük bir testi içinde gelen rakıdan birazını bir toprak tasa dökerek içti.

Pyramidal phenomena occurred in cycles, without it ever being possible to determine precisely the timing of their appearance: for no one has ever been able to establish with certainty whather what happens is the future, or just the past moving backwards, like a crab. People ended up acccepting that maybe neither the past nor the future were what they were thought to be, since both could reverse their direction of travel, like trams at a terminus (p.119).

Memlekette fikir ve vicdan hürriyetine karşı alınmış hükümet tedbirlerinin de, bir nevi yetkilisi ve sorumlusu durumuna düşmüş olan Maarif Nezareti, okul ve eğitim işlerinden çok, kitap sansür etmek, devrin ideolojisine aykırı bulduğu kitapları yurda sokmamak, toplatıp yaktırmak ve genç nesillerin manen uyanmasına, milli ve medeni bir ruhla yetişmesine engel olacak tedbirleri almakla meşguldü. Meşihat da maarif hayatı ve müesseseleri üzerinde müdahalesini gittikçe genişletiyordu. Son yıllarda vazifelendirdiği medrese ulemasından müfettişler, dini inançlara aykırı tedris ve telkinlerin yapılıp yapılmadığını anlamak üzere, Mülkiye'nin sınıflarına, idadilerin fizik, kimya ve tabiat derslerine bile girip çıkmaya başlamışlardı. Tarih dersi ilkokullardan kaldırılmış, öteki okullarda da adeta dondurulmuştu.” İşte Şemsi Efendi, bu şartlar altında ve bu şartlara karşı olarak açtı okulunu. Öteden beri kullanılan ezberci sistemi bırakarak “Usul-i Cedide” denilen yeni sistemle okuma yazma öğretmeye başladı. Eski sistemle hiç arapça bilmeyen öğrenciye, anlamını bilmeden hece hece kelime ezberletilirdi. Öğretimde esas olan, zekaya değil, hafızaya yönelmekti. İsmail Eren, bir makalesinde, eski ve yeni sistemi şöyle karşılaştırmış: “Bir zamanlar ders okumak, anlamadan yüzlerce sahifeleri papağan gibi ezberlemek demekti. Eski zamanlarda pek faydalı olan medreseler gittikçe bozulmuştu. Medreselerde okunan matematik, ilahiyat ve fizik dersleri yavaş yavaş ortadan kalkmıştı. Bütün bunların yerine de, kuru ve usulsüz surette okunan iki ders kalmıştı. Din ilimleri ve Arapça. Üstelik Arapça öğretimi de oldukça ağırdı, bir kelime bilmeyen talebeye ders başlar başlamaz 'nasara, yansuru' diye bir kelime öğretmeye kalkışılırdı. Daha kelimelerin manasını bilmeyen zavallı talebe de bunları duyduğu gibi beller, sanki bununla bir şey öğrenmiş olurdu ve artık bundan sonra bütün arapça diliyle yazılmış kitaplardan okuyup, anlamaksızın, ezberlemekle değerli gençlik harap edilirdi. Hele kendi dilimize kimsenin önem verdiği yoktu. Okutmaya tenezzül etmezlerdi. Türkçe, medreselerde bilinmez, hükümet kalemlerinde öğrenilirdi. Bu yüzden herkes milli dilden yüz çevirmiş, arapçaya bağlanmıştı. Gittikçe okumuşlarla halkın arası açılıyor, bu iki sınıf halk birbirini anlayamaz bir hale geliyordu. Bu acı ve müessif hal, nihayet bir önemli inkilap ile değişti ki, o inkilap da “Yeni Öğretim Usulü'nün vaz-ı olayıdır.' Yeni usul, eski anlamaksızın ezberlemek kaidesinin tamamiyle zıddıdır. Şimdi hemen her mektepte cereyana başlayan bu usulün ruhu, talebeye her şeyin sebebini teferruatiyle anlatmak, hafızaya değil zekaya hitap etmektir. Hiç bir vakit anlaşılmamış bir nokta bırakmamak istenilir. Talebe okuduğunu anlamalı ve ona ruhen kani olmalıdır. Böyle olursa alınan malumat zihinde bir kanaat kuvvetiyle yerleşir ve artık bir daha çıkmaz. Halbuki ezberlenen, fakat anlaşılmayan bir şey zaman geçtikçe unutulur. İşte eski usule nispetle bu kadar üstünlüğe sahip olan yeni usulün Selanik'te ilk kurucusu olan zat, muhterem üstad Şemsi Efendi Hazretleri'dir. Bu muhterem zat, Selanik eğitim hayatının mücessem bir tarihidir. Rüşdiyeyi bitirdiği günden bugüne kadar bütün mesaisini eğitim hizmetine hasretmiştir.

I have a whole army of dead men under my command now, he thought. Only instead of uniforms they are all wearing nylon bags. Blue bags with two white stripes and black edging, made to order by the firm of ‘Olympia.

And a cursory glance at Karl Marx shows that a man who had dedicated his life to the violent overthrow of the world order never devoted half a page in any of his dozens of books to the trauma and remorse caused by the shedding of human blood. Not to understand this means not only failing to learn anything from Homer and Dante, but something much worse. Karl Marx proposed for humanity a huge slaughter without adding a simple human warning: beware of qualms of conscience!

It's as if my inn had been built with your work in mind. Especially for listening twice to the same rhapsode. A rhapsode who spends a night here will come back a week later, at the most two weeks later, on his way home from a wedding or a funeral or from a murder he has been to commit,

E gjendur per here te pare midis nje dendesie mashkullimi te rrezikshem,te gjithe kaloree e,njekohesisht,te fejuar te vdekjes,ka rene ne dashuri mekshem e me ngut me ta,si njeriu qe do te mbushe zbrazetine e ardhshme,te paskaj...

The Pasha sighed. He often did that when he took up quarters before a fortress that had to be taken. It was a reflex prompted by the first impression, always the deepest, before he became accustomed to the situation — it was rather like getting used to a woman.

We (Albania) had become the high priests of calamity and the shame of the universe.

Kështu të qëllon nganjëherë në jetë, që punët të shkojnë ters e më ters dhe pa e kuptuar mirë edhe vetë gjendesh në mes të dimrit, në një dhomë të ftohtë hoteli, të një qyteti të vogël krahinor, duke tymosur duhan gjithë ditën dhe duke parë në spiralet e tymit të duhanit një mishërim artistik të deziluzioneve të tua.