β
Schop de mensen tot ze een geweten krijgen.
β
β
Louis Paul Boon (Mijn kleine oorlog)
β
Er is altijd wel een procureur of een procureur-generaal te vinden voor wie zijn lidkaart van de loge of van Opus Dei belangrijker is dan zijn geweten.
β
β
Jean-Marie Dedecker
β
Ik lach er mee, maar ik vraag mij af waarom de mensen niet gebleven zijn lijk de andere dieren, waarom wij en wij alleen moesten gekruisigd worden met die hel van het verstand dat alles wil ontleden en begrijpen, en dat ons niets bijbrengt dan vloeken en tranen. Hebt ge dat ooit van een beest geweten? Ze eten en slapen, ze drinken, paren en gaan dood, en ze zijn gelukkig. Wij niet, wij hebben het verstand dat ons doet vragen: waarom? En datzelfde verstand dat ons zegt: er is geen waarom, en als er toch een waarom moest zijn dan is er geen antwoord op.
β
β
Louis Paul Boon (De voorstad groeit)
β
Wat u ook zult beslissen, ik heb mijzelf niets te verwijten, want ik ben volledig vrijgesproken voor de rechtbank van mijn geweten. (-Louis De Potter)
β
β
Johan Op de Beeck (Het verlies van BelgiΓ«: De strijd tussen de Nederlandse koning en de Belgische revolutionairen in 1830)
β
En wanneer de natuur mijn levensadem terugvraagt of mijn verstand hem heenzendt, zal ik heengaan met het getuigenis dat ik een eerlijk geweten en een eerlijke inzet beminde, dat niemands vrijheid door mij is ingeperkt, en wel in het minst die van mijzelf.
β
β
Seneca (On the Happy Life)
β
Een verschrikkelijke haat tegen leerboeken komt vlaagsgewijze over mij. staan niet in leerboeken de dingen beschreven alsof iedereen altijd geweten heeft dat ze zo waren? Niets blijft er in een leerboek over van de moeite, de twijfel en de wanhoop die bestaan hebben voor een bepaalde conclusie was bereikt.
β
β
Willem Frederik Hermans (Nooit meer slapen)
β
Ieders eiland, Jean Louise, ieders wachter, is zijn geweten. Een collectief geweten bestaat niet.
β
β
Harper Lee (Go Set a Watchman)
β
Zβn naam was Japi. Zβn achternaam heb ik nooit geweten. Bavink kwam met hem aanzetten toen-i uit Veere terugkwam.
β
β
Nescio (De Uitvreter, Titaantjes, Dichtertje, Mene Tekel)
β
Had ik het geweten, dan had ik βMoneytronβ en βVive le Republiqueβ op de bodemplaat van de bolide van Gachot geplakt. Zijn wagen hing meer met de wielen van de grond dan dat hij aan het rijden was
β
β
Jean Pierre Van Rossem (De engel in de duivel)
β
Ik heb me enige onsterfelijke verdiensten aan de mensheid verworven: ik heb nooit een slecht boek geschreven en ik heb het niet op m'n geweten, dat er een ongelukkige méér op deze aarde rondloopt.
β
β
Etty Hillesum (An Interrupted Life: The Diaries, 1941-1943; and Letters from Westerbork)
β
Ik heb nooit anders geweten. Ik behoor nu tot de zeer uitgedunde leeftijdscategorie die alles afweegt met de oorlog en niet anders kan dan al die baldadigheid van het heden te beschouwen als een dikke korst over de wonden van het verleden. Zowel in mij als in de stad ligt nog zoveel begraven.
β
β
Jeroen Olyslaegers (Wil)
β
Zodra hij 's morgens was opgestaan en had ontbeten, strekte hij zich op de divan uit, steunde zijn hoofd in de hand en dacht na met inspanning van al zijn krachten, totdat zijn hoofd tenslotte van deze zware arbeid vermoeid raakte en zijn geweten hem zei, dat hij die dag voldoende voor het algemeen welzijn had gedaan.
β
β
Ivan Goncharov
β
Ze [Florence Nightingale] organiseerde ontelbare pacifistische congressen en de triomf van haar leven was dat ze Alfred Nobel, de uitvinder van het dynamiet, zo op het geweten werkte dat hij als compensatie voor het onheil dat hij met zijn uitvinding van het dynamiet had aangericht, de Nobelprijs voor de vrede en een beter internationaal begrip instelde.
β
β
Stefan Zweig (The World of Yesterday)
β
Hij die lijdzaam het kwade aanvaardt is er evenzeer bij betrokken als hij die er zich mede schuldig aan maakt. Hij die het kwade aanvaardt zonder zich er tegen te verzetten werkt er in wezen toe mee. (..) Om trouw te zijn aan eigen geweten en trouw aan God heeft een rechtgeaard man dus geen andere keuze dan zijn medewerking aan een slechtsysteem te weigeren.
β
β
Martin Luther King Jr. (Stride Toward Freedom: The Montgomery Story)
β
Ik dacht vroeger ook, dat de jodenhaat alles met Christus had te maken, maar dat is niet zo; die was er ver vΓ³Γ³r Christus ook al, er worden alleen steeds nieuwe redenen voor bedacht: dat ze rijk en patserig zijn, dat ze arm en smerig zijn, dat ze aan de touwtjes van het plutocratische grootkapitalisme trekken, dat ze revolutionairen zijn en het communisme op hun geweten hebben, dat ze geen vaderland bezitten, dat ze hun vaderland herinrichten,-alles is goed, als het maar slecht is.
β
β
Harry Mulisch (The Discovery of Heaven)
β
Maar neem al diegenen die hun medemens uitbuiten, gemene huisbazen, politici β die duizenden mensen uitbuiten en weten wat ze doen, en het hun hele leven doen, en uitgekiend ook. Dat zijn de echte misdadigers, dat zijn degenen die zich moesten schamen tegenover hun vrouwen en kinderen, hun god. Zo ben jij niet, Ramon. Helemaal niet.β
Ramon liep rusteloos heen en weer, rokend. βDaar is een heel eenvoudig antwoord op, Teo. Zulke mensen hebben geen geweten. Anders zouden ze geen oog dicht doen. En dan waren ze algauw dood. De wereld zou veel beter af zijn, dan kan ik je verzekeren!β
Spel voor de levenden
β
β
Patricia Highsmith
β
Alzoo spreekt God tot U en zijn naam is Carrière.
I Ik de Heer Uw God ben een aleenig God en mij zult gij dienen met geheel Uwe ziel en met geheel Uw lichaam en met geheel Uw willen en met al Uw weten en met al Uw werken.
II Gij zult U geen valsche goden maken als eerlijkheid, trouw, geweten, schoonheid of waarheid want alzoo komt gij ten verderve en honger en ballingschap zullen Uw deel zijn. Want Γ¬k ben machtig en mijne straffen zwaar.
III
Eert hen die boven U gesteld zijn en doe wat hun aangenaam is, opdat het U welga.
IV
Ziet niet rechts en niet links maar vooruit want aan 't eind van den weg liggen de geldzakken die tot loon zijn voor hen die mij dienen in geest en waarheid.
V
Toon nooit dat U iets onaangenaam is, maar werk in stilte en verdraag alles todat ge macht heb verkregen. Want waardigheid is neiets en geld is alles en een arme is een schooier en een rijke een heer en de wereld vraagt slechts naar centen.
VI
Draagt nooit vuile boorden en kapotte jasjes en rookt geen steenen pijpjes. Want de wereld wil dat niet en de zaligheid ligt in de pandjesjas.
VII
Eerst het geld opdat gij geΓ«erd worde wanneer ge geld zult bezitten voor den trouwen dienst aan mij, Uw aleenige God.
VIII
Leent nooit geld zonder rente, vraag nooit 5 % als ge 5Β½ kunt bedingen, betaalt nooit f1.- loon als ge 't met f0.90 afkunt, wees eerlijk als 't moet, bedrieg als 't moet, hebt nooit medelijden, geef geen cent als ge er niet indirect 2 door terug kunt krijgen. Maar 't voorzitterschap van 'Liefdadigheid' geeft aanzien.
IX
Bedenkt immer dat de fisieke kracht bij de massa is. Alzoo zult ge de massa in bedwang houden door fatsoen, door geloof, door politiekerij, door boekjes, scholen, dominees en kranten. En wie 't onderste uit de kan wil hebben krijgt 't deksel op z'n neus. Als ge zonder gevaar 1001 kunt bereiken wees dan niet tevreden met 1000 maar bereken 't gevaar met nauwkeurigheid.
X
Maar dit zeg ik U, laat nooit zien wat ge wilt noch wie gij zijt maar werk in stilte. Want in huichelen en knoeien ligt Uw heil en karakter is een frase.
Dit zijn mijn woorden, van mij Carrière, god door de eeuwen, die de wereld heb verpest en verkankerd door mijne almacht.
Amen.
(uit: Nescio, Verzameld werk, deel I, Nijgh & Van Ditmar, G.A. van Oorschot, Amsterdam, p. 290-291)
β
β
Nescio (Verzameld werk (Dutch Edition))
β
βZie zoo, nu zie ik ze niet meer. Jij weet niet wat handel is, Koekebakker, anders zou je der niet om lachen. Om te beginnen ga je tot je achtiende jaar op school. Heb jij ooit geweten hoeveel schapen er in AustraliΓ« zijn en hoe diep βt Suezkanaal is? Nou juist, daar heb je het. Ik heb dat geweten. Weet jij wat polarisatie is? Ik ook niet, maar ik heb βt geweten. De raarste dingen heb ik moeten leeren. Vertaal in βt Fransch: [80]βonder benefice van inventaris.β Ga der maar tegen aan staan. Je hebt er geen begrip van, Koekebakker. Dat duurt zoo jaren. Dan doet je ouwe heer je op een kantoor. Dan merk je, dat je al die dingen geleerd hebt om met een kwast papier nat te maken. Overigens is βt βt ouwe gedonderjaag, βs morgens om negen uur present en urenlang stil zitten. Ik vond dat ik op die manier niet opschoot. Ik kwam altijd te laat, ik probeerde wel op tijd te komen, maar βt wou niet meer, ik had βt zooveel jaren gedaan. En taai. Ze zeiden dat ik alles verkeerd deed, daar zullen ze wel gelijk aan gehad hebben. Ik wilde wel, maar ik kon niet, ik ben geen kerel om te werken. Ze zeiden, dat ik de anderen van hun werk hield. Ook daarin zullen ze wel gelijk gehad hebben. Als ik klaagde, dat ik βt niks lollig vond en vroeg of ik daarvoor nu op school al die wonderlijke dingen had geleerd, dan zei de oue boekhouder: βJa jongetje, het leven is geen roman.β Bakken vertellen, dat kon ik en dat vonden ze leuk ook, maar ze waren er niet tevreden mee. De ouwe boekhouder wist al heel gauw niet wat hij met me doen moest. Als de baas er niet was maakte ik dierengeluiden, zong komieke liedjes, die ze nog nooit hadden gehoord. De zoon van den baas was een ingebeelde kwajongen; af en toe kwam i op kantoor om centen te halen. Hij sprak vreeselijk gemaakt en keek met een allerellendigst, door niets gemotiveerd vertoon van superioriteit naar de bedienden van zijn pa. De lui lachten zich een beroerte als ik dien jongeheer nadeed. Ik heb daar ook nog een schrijfmachine bedorven en een boek weggemaakt. Toen hebben ze me aan een toestel gezet, dat ze de βguillotineβ noemden. Daar moest ik monsters mee knippen. Dagen lang heb ik daaraan gestaan: alle monsters werden scheef. De lui hadden βt wel in de gaten, ze hadden niets [81]anders verwacht. Ze hadden me daar alleen maar aan gezet om erger te voorkomen. Die monsters werden weggegooid; die gingen nooit naar de klanten. Toch had ik in die dagen nog gelegenheid om een brief verkeerd in te sluiten. Natuurlijk was βt erg; de man die den brief kreeg mocht niet weten, dat de baas zaken deed met den man waaraan i geschreven was. De boekhouder was totaal van streek. Toen begreep ik, dat ik maar liever heen moest gaan. Ik kreeg een poot van den baas. Ik was zelf ook blij dat ik wegging en heb hem hartelijk de hand geschud. Ik heb gezegd, dat βt me speet, maar dat ik er niets aan doen kon en ik geloof, dat βk βt meende. Zie je, Koekebakker, dat is handel. Ik ben daarna nog drie weken volontair geweest op een effectenkantoortje, krantjes nakijken met een boek om te zien of de stukken van de klanten waren uitgeloot. Je ergste vijand zal er voor bewaard blijven. Ze moesten me wegdoen. Ik moest daar ook copieeren. Er was geen denken aan, dat ze uit βt copieboek konden wijs worden. Ik zag wel in dat βt zoo niet ging, ik kon er mijn hoofd niet bij houden.
β
β
Nescio (De Uitvreter, Titaantjes, Dichtertje, Mene Tekel)
β
t Is vreemd, in al die jaren heb ik niet geweten dat het op kantoor zo gezellig kan zijn. In die kaas moest ik stikken, terwijl ik hier, tussen twee briefjes in, even kan luisteren naar innerlijke stemmen.
β
β
Willem Elsschot (Kaas)
β
Men kende geen geweten, dan had men geen geweten.
β
β
Petra Hermans (Voor een betere wereld)
β
Als klein kind heb ik altijd al geweten, dat ik een speciale, een heel bijzondere taak te volbrengen had!
β
β
Petra Hermans
β
Ik dacht zo, te menen, dat als de werking van alle vezels in de hersenen met hart ten volle worden gerespecteerd, de werking van het geweten, optimaal genetisch zal worden benut.
β
β
Petra Hermans
β
Ik weet niet hoe je het voor elkaar krijgt. Ik ben blij, het niet met mijn geweten te moeten meetorsen.
β
β
Petra Hermans (Voor een betere wereld)
β
Schizofrenie kan erfelijk bepaald zijn, maar ook opgewekt worden door alcohol of marihuana. Een splitsing van de erfelijke ziekte, in chromosomen, zorgt voor een achteruitgang die geen halt toe te roepen is. Een geweten kan niet verder weg worden gestopt.
β
β
Petra Hermans (Voor een betere wereld)
β
De werking van het geweten is niet elk mens gegeven.
β
β
Petra Hermans (Voor een betere wereld)
β
Als er al een wolk van niet, vergeten had kunnen zijn, mijnheer Willem Frederik Hermans, u had het toch zeker geweten?
β
β
Petra Hermans
β
Jij bent beter dan Crowley.'
Hij zou nog verbaasder geweest zijn als hij had geweten wat Halt daar achteraan dacht.
Waarschijnlijk ben je zelfs beter dan ik.
β
β
John Flanagan (The Lost Stories (Ranger's Apprentice, #11))
β
Koffie! Ik moet er niet aan denken, op dit uur van de dag!' mopperde Duncan. 'Dan komt er niets meer van slapen vannacht.'
'Gelukkig heb ik dat probleempje niet, majesteit!' antwoordde Will. En hij voegde er met een lachje aan toe: 'Maar ik heb dan ook een schoon geweten.'
Evanlyn maakte een onbeleefd geluid. 'Ha, als er ooit een Grijze Jager is geweest met een schoon geweten, dan was jij het zeker niet, stiekemerd.
β
β
John Flanagan (The Lost Stories (Ranger's Apprentice, #11))
β
Hij had nooit geweten dat Trek zΓ³ snel kon lopen.
β
β
John Flanagan (Erak's Ransom (Ranger's Apprentice, #7))
β
Als ik de teloorgang van het geweten zie, de heerschappij van het geld, de verspreiding van de corruptie, dan denk ik over de grootse dingen uit het verleden en kom ik soms in de verleiding om tegen heel Frankrijk te zeggen: Laten we over de keizers spreken, dat zal ons goed doen.
β
β
Victor Hugo
β
Houd één ding vooral goed voor ogen: bid iedere dag wanneer je maar kunt: 'Heer, ontferm u over allen die vandaag voor u verschijnen.' Want ieder moment van de dag sterven er duizenden mensen en hun zielen verschijnen voor de Heer. En hoevelen zijn er niet die vereenzaamd en zonder dat iemand er weet van heeft de aarde verdwijnen, bedroed en beangst omdat niemand hen beweent of zelfs maar van hun bestaan geweten heeft. En zie, dan stijgt misschien van de andere kant van de aarde jouw gebed tot de Heer omhoog voor de zielerust van zo'n gestorvene, hoewel jij hem helemaal niet gekend hebt, zomin als hij jou. Hoe innig moet het hem te moede zijn als hij bevreesd voor Gods troon staat en merkt dat er op dat ogeblik ook iemand voor hem bidt, dat er een mensenkind op aarde achtergebleven is dat ook hem liefheeft. Dan zal God vol ontferming op u beiden neerzien, want als jij al medelijden met hem ehbt, hoeveel te groter zal dan Zijn medelijden zijn, Hij die zoveel barmhartiger en liefdelijker is dan jij.
β
β
Fjodor Dostojevski (The Brothers Karamazov)
β
Wat kun je eigenlijk met een karabijn? Witlof verbouwen, muziek maken, naar een bal gaan, sokken stoppen? Een karabijn is gemaakt om mee te doden, punt uit, iets anders kun je er niet mee. En ik heb nooit welwillend tegenover de smaak van bloed gestaan. Toch nam ik het apparaat van hem aan, omdat ik dacht dat ik, als ik het Edmond liet behouden, misschien ooit, zonder het te weten, een onbelangrijke, met cider overgoten moord op mijn geweten zou krijgen. Sindsdien heb ik de gewoonte opgevat om de karabijn op mijn zondagse wandelingen mee te nemen en als wandelstok te gebruiken.
β
β
Philippe Claudel (Grey Souls)
β
Dat is het grootste van dieren, dat ze niet kunnen grienen. Als je huilt heb je een slecht geweten, dan ben je in gebreke gebleven. Een dier stelt nooit teleur. Een dier valt niks te verwijten. Je kan je alleen een klootzak voelen dat je zo'n sentimentele etter bent geweest.
β
β
Jan Wolkers (De perzik van onsterfelijkheid)
β
Laten we maar liever zwijgen over die holle frasen die niemand nog ernstig kan nemen. Het is met de individuele vrijheden hetzelfde gesteld als met de provinciale, departementale en gemeentelijke vrijheden. De revolutionaire beweging van 1789 is er de pure ontkenning van geweest, ten voordele van een politieke meerderheid die alle macht naar zich toetrekt en zich aan de gewetens opdringt onder het mom van ββ―algemene wilβ―β.
β
β
Charles Emile Freppel
β
Gebalanceerd eten draait niet alleen om gezondheid, maar ook om de ander vier g's: gezelligheid, genot, gemak en geweten.
β
β
Jop de Vrieze
β
Er zijn vrouwen die een soufflΓ© kunnen maken. Die op het juiste moment een recept van mokkaparfait in hun sportbeha hebben zitten. Die met de ene hand hun eigen bruiloftstaart kunnen bouwen en met de andere pepersteak Nossi BΓ© maken.
Daar moeten wij ons allen over verheugen. Als het maar niet betekent dat wij een slecht geweten moeten hebben omdat we de eerste beginselen van het brood roosteren nog niet onder de knie hebben.
β
β
Peter HΓΈeg (Smilla's Sense of Snow)
β
Een onberispelijke Levenswandel
bevraagt het Geweten :
Petra Cecilia Maria Hermans
Religion of Blue Circle
December 6, 1972 - May 2053
The Neverending Story - Babaji
Michael Andreas Helmuth Ende
Amen
β
β
Petra Hermans
β
De eenentwintigste eeuw is daarmee uitgegroeid tot de eeuw van het geweten. Dat geweten zal ons doorlopend de volgende vraag blijven stellen: aan welke voorwaarden moet worden voldaan om zelf een gelukkig leven te leiden zonder daarmee een ander levend wezen de mogelijkheid tot geluk te ontnemen? Kortom, wat hebben we nodig en wat niet?
β
β
Ramsey Nasr (De fundamenten)
β
En ze leunde makkelijk tegen de muur, om aandachtig te kijken naar mijn ochtendpik terwijl ik de lakens van me wierp. Ikzelf had nooit geweten hoe dat precies moest, naar iets te kijken voor het laatst. Niet naar de skyline van een stad die ik verliet, niet naar een woning eens de huur afliep, niet naar mijn vader toen die stierf. Jouw moeder leek daar weinig problemen mee te hebben. Ze keek met de honger van het leven tot op de laatste snik.
β
β
Dimitri Verhulst (De zomer hou je ook niet tegen)
β
U hoeft mij er niet van te overtuigen, dat het geweten, het verstand of de gevoelsmatige ontwikkeling, geheel overbodig blijken te zijn, in het geheel van het kader.
β
β
Petra Hermans
β
Ze hebben nooit geweten wat had kunnen gebeuren, wanneer oude zaken zich hadden doorgezet.
β
β
Petra Hermans (Voor een betere wereld)
β
Er waren tijden, dat leven mogelijk was, zonder en met geweten. Nu weet ik, dat water doorstroomt.
β
β
Petra Hermans
β
Via de ontkenning van de werking van het eigen geweten, gaf de mens ruiterlijk toe, de verantwoording niet op zich te kunnen nemen.
β
β
Petra Hermans
β
Ik had er, eerlijk gezegd, niet aan moeten denken, dat God de mens niet begiftigd had, met een geweten.
β
β
Petra Hermans (Voor een betere wereld)
β
Een adelaar, een havik vliegt hoog in de lucht, tussen zon en de wolken. Zij kijkt neder op de aarde, maar zal alleen een prooi nemen, nodig tot haar voeding.
β
β
Petra Hermans
β
Eigenlijk had hij het al veel Lichten en Donkers geweten, maar hij had het niet willen toegeven. Zonder Staart was niet-wolf.
β
β
Michelle Paver (Oath Breaker (Chronicles of Ancient Darkness, #5))