Voeten Quotes

Durven is even de grond onder je voeten verliezen. Niet durven is je leven verliezen.

Het goede boek - je kunt het zomaar kopen Je neemt het mee, je zet het in een kast Het zal je nimmer voor je voeten lopen Maar legt, zodra je wilt, een wereld open En daarin ben je dan zijn eregast.

Onze voeten knarsten op de eerste sneeuw en ik bedacht dat je dit geluk zou kunnen noemen maar ook gemakkelijk het tegenovergestelde daarvan.

En ineens weet ze zeker dat ze het kleinste ding is dat ooit is gemaakt, nog kleiner zelfs dan de stukjes gruis in haar rug, of de mieren die om haar voeten kruipen, want de wereld is zo groot, zo vol met bomen en sterren en sterven dat ze misschien wel precies, denkt ze, een liggend streepje is.

Die arme vrije markt toch, met handen en voeten gebonden aan de wil van de consument.

Eerst maakt hij de veters los. Dan trekt hij zo voorzichtig haar schoenen uit dat de twee verbaasde voeten die toch over de grimmigste landschappen hebben gedwaald, zich afvragen door welk wonder ze nu ineens van kristal zijn.

Hij was niet enkel mijn rots in de branding, hij was veel meer dan dat, hij was de duizenden door wind gevormde ribbels strandzand die uit plassen achtergebleven zeewater opbolden en waardoor je kilometerslange strandwandelingen kon maken zonder één keer natte voeten te krijgen.

Ik ken maar één ding, dacht ik toen. Niet de aarde en niet de zon, alleen het oog dat de zon ziet, en de voeten die de aarde voelen. En zelfs dat oog en die voeten zijn een raadsel voor mij. De wereld om mij heen is mijn verbeelding, of, met andere woorden: de wereld is een verbeelding van mij.

Het wordt deze eenvoudige stap van het bed naar de vloer, die de richting van mijn verdere dag zal bepalen, heil of onheil tegemoet, omhoog of omlaag, goed of kwaad. Ja, ze ligt aan mijn voeten de wereld, maar zie eens rond: deze wereld is niet dezelfde van gisteren. Zij is veranderd; onmerkbaar haast, maar veranderd blijft ze.

In niets onderscheidden ze zich van de heikneuters waar ze later hun voeten op zouden vegen. Het waren nullen in elke betekenis van het woord, nullen die de kern vormen van een fatsoenlijk en jammerlijk burgerdom. Ze sliepen best en klaagde nooit; ze waren niet vrolijk en niet ongelukkig. De onverschilligen die Dante naar het voorportaal van de Hel heeft verwezen. De lui van de bovenlaag.

De camera staat nu op zijn kop. Met mijn voeten hang ik aan de straten van de stad, mijn hoofd zwabbert in de leegte. Trams slaan vonken uit de ruimte. Lantaarnpalen breken los uit het trottoir en storten de diepte in. De regisseur is verliefd geworden op zijn effect en vergeet z'n levensgevaarlijk rondscharrelende hoofdrolspeler. Ik raak verward in de glanzend berijpte takken van een boom.

Het huwelijk Toen hij bespeurde hoe de nevel van den tijd in d'oogen van zijn vrouw de vonken uit kwam dooven, haar wangen had verweerd, haar voorhoofd had doorkloven toen wendde hij zich af en vrat zich op van spijt. Hij vloekte en ging te keer en trok zich bij den baard en mat haar met den blik, maar kon niet meer begeeren, hij zag de grootsche zonde in duivelsplicht verkeeren en hoe zij tot hem opkeek als een stervend paard. Maar sterven deed zij niet, al zoog zijn helse mond het merg uit haar gebeente, dat haar tòch bleef dragen. Zij dorst niet spreken meer, niet vragen of niet klagen, en rilde waar zij stond, maar leefde en bleef gezond. Hij dacht: ik sla haar dood en steek het huis in brand. Ik moet de schimmel van mijn stramme voeten wasschen en rennen door het vuur en door het water plassen tot bij een ander lief in eenig ander land. Maar doodslaan deed hij niet, want tusschen droom en daad staan wetten in den weg en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren, en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat. Zoo gingen jaren heen. De kindren werden groot en zagen dat de man dien zij hun vader heetten, bewegingsloos en zwijgend bij het vuur gezeten, een godvergeten en vervaarlijke' aanblik bood.

Nero lette niet op hem. 'Ik ben een moedermoordenaar,' kreunde hij. In Rome werd moedermoord als de zwaarste misdaad beschouwd. Pompeius had een strenge wet uitgevaardigd die nog altijd van kracht was. Moedermoordenaars werden in een leren zak genaaid, samen met een hond, een haan, een slang en een aap, en in zee gegooid. Nero had zelf ook een keer zo'n executie gezien. De veroordeelde werd in een bruine toga naar de zee gevoerd. Om zijn hals hing een belletje, onder zijn voeten werden houten zolen gebonden, om te voorkomen dat hij moeder aarde zou ontwijden, en lictoren geselden zijn naakte lijf met houten roeden. Van dit beeld kon hij niet loskomen.

Ach, het is maar weinig, de dood!' dacht zij; 'ik ga wat slapen, en dan is alles uit!' Zij dronk een slok water en keerde zich naar de muur. Die afschuwelijke inktsmaak hield maar aan. 'Ik heb dorst!... O, wat heb ik een dorst!' zuchtte zij. 'Wat heb je toch?' vroeg Charles en reikte haar een glas aan. 'Niets!... Zet het raam open... Ik stik hier!' En zij kreeg plotseling zo'n aanval van misselijkheid dat zij nauwelijks tijd had om haar zakdoek onder haar kussen vandaan te halen. 'Neem hem mee!' zei ze haastig; 'gooi weg!' Hij stelde haar vragen; zij antwoordde niet. Ze bleef stil liggen, bang dat ze bij de minste beweging zou overgeven. Intussen voelde zij een ijzige kou optrekken van haar voeten naar haar hart. 'Ach, nu begint het!' mompelde zij.

Als Berthe vraagt of ze ergens trots op is aarzelt ze even en zegt dan dat ze jaren geleden, in dat strafkamertje, waar ze dus inderdaad vaak zat, wat ze eigenlijk prettig vond omdat dan niemand zich met haar bemoeide, dat ze, toen ze nog echt een kind was, probeerde op haar handen te staan met haar voeten tegen de muur, bijna zo lang als het Misearatur duurde en dat dat lukte en dat het haar voor het eerst een ongekend gevoel van vrijheid gaf en dat ze toen, dat ze zich toen afvroeg wat er nog meer kon zijn dat haar vrijheid gaf, maar dat ze dit aan niemand heeft verteld omdat op je handen staan toch niet echt nodig wordt gevonden en ook niet gepast, dus het is iets wat niemand weet. Een wolk haalt het groene veldje licht en de rode toef op het bureau weg. Berthe vraagt of ze het nog steeds kan, op haar handen staan, en ze zegt dat ze het al wel drie jaar niet meer heeft gedaan en dat ze nu ook een stuk langer is geworden en Berthe vraagt of ze het voor haar alleen toch nog een keer wil doen, en hoewel het zo lang geleden is en nog nooit iemand heeft gekeken en het vast niet meer goed gaat als iemand naar haar kijkt terwijl ze het doet, omdat alles altijd het beste gaat als niemand kijkt, zegt ze toe, omdat het voor Berthe is en voor niemand anders, ze wil graag iets doen voor Berthe alleen, iets waar Berthe haar om vraagt, daarom probeet ze het, met haar lijf dat zoveel langer is geworden en haar borsten die last hebben van de zwaartekracht, het gaat vijf keer mis en vijf keer zegt ze: Ziet-u-wel-ik-kan-het-niet-meer-en-vroeger-kon-ik-het en de zesde keer staat ze daar op haar handen met haar voeten tegen een blinde wand aan en zegt ze in één teug: Misereatur-mei-omnipotens-Deus-et-dimittat-mihi-omnia-peccata-mea-liberet-me-ab-omni-malo-salvet-et-confirmet-in-omni-opere-bono-et-perducat-me-ad-vitam-aeternam-amen, waarna ze haar voeten weer naar de vloer laat vallen.

Kijk eens nar die zee. Ze is als een vrouw, in die kobaltblauwe jurk van haar verleidt ze je met loom gewieg waarna ze zachtjes je voeten kust, en schuimende kransjes om je enkels legt.

Kijk eens naar die zee. Ze is als een vrouw, in die kobaltblauwe jurk van haar verleidt ze je met loom gewieg waarna ze zachtjes je voeten kust, en schuimende kransjes om je enkels legt.

Het is omdat we allemaal oplichters zijn dat we elkaar verdragen. Iemand die het liegen niet aanvaardt zal de grond onder zijn voeten zien verdwijnen: we zijn biologisch gedwongen tot het onjuiste.

Ik wil liggen in een karmozijnen kamerjas, afgezet met konijnenbont, die over de randen van mijn chaise longue heen en weer golft op de knus krakende vloer van oud hout, dat nooit meer zal werken, in het woonvertrek, dat mijn oude, betrouwbare butler zo warm stookt dat mijn gedachten smelten als de sneeuwvlokken tegen de buitenkant van de vuile ramen. En daar wil,ik toeven, in de zacht knisperende schemer van durende tijd die van geen uur wil weten, waar droombeelden voorbijglijden als handen over ogen, als schaduwen over de muur. De oude boter is nog goed. Ik kan hem eten met rijstvelden suiker. De krenten kunnen wellen in de ingekookte thee. Ik blaas de de vliegen weg. Terwijl ik wegdrijf in een halfslaap , krabtvde butler met een spateltje de bruine korsten van mijn voeten. 'Er is vandaag een brief gekomen,' zegt hij.' Maar niets om u zorgen over te maken. Ik heb hem ongeopend in de haard gegooid' ' ' Krijgen we bezoek?'' Ik zie het als mijn voornaamstectaakndat u rustig kan blijven slapen.

Al in de vroege ochtend, het was bijna nog nacht, had Gregor de gelegenheid de kracht van zijn zojuist genomen besluiten te toetsen, want vanaf de gang opende zijn zuster, bijna volledig aangekleed, de deur en keek nieuwsgierig naar binnen. Zij kon hem niet dadelijk vinden, maar toen zij hem onder de canapé ontdekte - God, hij moest toch érgens zijn, hij had toch niet kunnen wegvliegen - , schrok zij zo, dat zij, zonder zich te kunnen beheersen, de deur van buitenaf weer dichtsloeg. Maar alsof zij berouw had van haar handelwijze, deed zij de deur meteen weer open en kwam, als ging het om een ernstige zieke of zelfs een vreemde, op haar tenen binnen. Gregor had zijn kop tot vlak aan de rand van de canapé naar voren geschoven en observeerde haar. Of zij wel zou merken dat hij de melk had laten staan, en wel allerminst uit gebrek aan eetlust, en of zij ander voedsel zou komen brengen, dat meer aan zijn wensen tegemoet kwam? Als zij het niet uit zichzelf deed wilde hij liever verhongeren dan haar erop attent te maken, hoewel hij eigenlijk een geweldige aandrang voelde om onder de canapé vandaan te schieten, zich aan zijn zusters voeten te werpen en haar om wat lekker eten te smeken. Maar zijn zuster zag dadelijk tot haar verbazing de nog volle kom, waaruit alleen rondom een beetje melk was gemorst, zij nam hem meteen op, weliswaar niet met haar blote handen maar met een lap, en droeg hem de kamer uit. Gregor was uiterst nieuwsgierig wat zij ter vervanging zou brengen en hij maakte zich daar de meest uiteenlopende voorstellingen van. Nooit had hij echter kunnen raden wat zijn zuster in haar goedheid werkelijk deed. Zij bracht hem, om zijn smaak te onderzoeken, een hele keur aan spijzen, op een oude krant uitgespreid. Er was oude, half verrotte groente; botten van het avondeten in een gestolde witte saus, wat rozijnen en amandelen; een kaas die Gregor twee dagen tevoren oneetbaar had verklaard; een stuk droog brood, een met boter besmeerd stuk brood en een met boter besmeerd en gezouten stuk brood. Bovendien zette zij bij dit alles ook nog de waarschijnlijk definitief voor Gregor bestemde kom neer, waarin zij water had gegoten.

Maar ik wilde niemand voor de voeten lopen. Voor de voeten van degenen die vooraan wilden staan, voor iedereen zichtbaar, geen kwaad woord over hen, alle hulde aan de mensen die dat durven, die in alle openbaarheid hun best doen, ... Ook zij zijn radertjes. Niet minder belangrijk, maar meer zichtbaar. Ik voelde alleen niet de behoefte om gezien te worden, om je te horen zeggen dat ik goed was. Want ik wist wel wanneer ik dat was.

Men kan zich in een vreemd land bv nutteloos gaan uitsloven, zich gaan bedienen van de taal en zelfs praat uitlokken in de openbare vervoermiddelen om erger te voorkomen. Ik herhaal: men kan zich natuurlijk best nutteloos gaan uitsloven. Maar kijkend uit de ramen wandelen er slechts enkele goed uitziende heren door de straat. Zij bezitten zoveel voeten dat zij onmogelijk kunnen omwaaien, maar ze bewegen zich te snel om nuttig gebruik te kunnen maken van hun luwte. Men kan zich in een vreemd land nutteloos gaan uitsloven.

Ik denk aan het huis waar ik geboren ben, waar ik zo weinig meer van weet over hoe we er leefden, maar mijn benen kennen nog de grote ruimte tussen de treden van de trap, mijn vingers kennen de geulen in het hout van de vensterbank, mijn voeten weten nog hoe de houten vloerplanken voelden, met de knoesten, en mijn tenen kennen nog de kwasten van het tapijt. Losse beelden, ik plak ze in mijn hoofd aan elkaar tot ik het huis heb gereconstrueerd, ontstaan uit mijn herinneringen en verhalen die mijn moeder en soms mijn vader erover vertelden.

Dat een ter dood veroordeelde een uur voor zijn dood zegt of denkt, dat wanneer hij ergens op een hoge rots zou moeten leven, op een zo nauwe ruimte dat hij alleen zijn voeten zou kunnen neerzetten, - met rondom ravijnen, de oceaan, eeuwige duisternis, eeuwige eenzaamheid en eeuwige storm, - en zo op die ene el ruimte heel zijn leven, duizend jaren, een eeuwigheid zou moeten blijven staan, - dat het nog beter zou zijn zo te leven dan zo dadelijk te sterven! Leven, leven en leven! Hoe dan ook, maar leven!... Wat is dat waar! God, wat is dat waar! De mens is een schobbejak!

Loeser herinnerde zich nog goed wanneer hij voor het eerst van de nieuwe drug ketamine had gehoord. ... 'Het voelt alsof je een peilloos diepe, donkere tunnel in wordt gezogen. Of, anders gezegd, alsof alle lasten en zorgen van het leven van je schouders zijn getild en zijn vervangen door één enkele, veel zwaardere en massievere last. Je armen en benen doen het niet meer en je kunt niet meer goed praten. Als je genoeg inneemt kan het uren duren, maar het lijkt nog langer omdat de tijd vertraagt.' Hildkraut glimlachte droefgeestig. 'Het is geweldig.' Aan hun voeten kreunde iemand zachtjes als om zijn woorden kracht bij te zetten. 'En Wagner klinkt opeens fantastisch.

Alle mannen van Venetië zouden in katzwijm aan je voeten vallen,' zegt Marietta. 'Allemaal hoef ik niet,' zegt Lucia. 'Maar een paar zou wel leuk zijn.

Bloed op ’n blom. Goed. Om ’n lang storie kort te maak. Ek staan hier met my hakke teen die voetenent van haar graf en die kort loop teen my voorkop. My duim is op die sneller. My wysvinger op die hamer. My hand ruk onder die gewig. Maar ek hou hom lynreg gerig. Solank Moses sy hand opgehou het, was Israel die sterkste en wanneer hy sy hand laat sak het, die Amalekiete. Is dit U sagte hand hier onder my elmboog vandag? Want dit help net mooi niks. Die dêm ding raak swaar. Hoe lank staan ek al hier? Hoeveel vrae gevra? Hoeveel antwoorde gekry? Niks. Time-fokken-out. Tyd het nog nooit so min beteken, na so min geruik of so sag geklink nie. Tyd was nog nooit so ontydig nie. Dalk proe tyd na die binnekant van jou mond, na die laaste ding wat daar deur is. Soos ’n vloekwoord. ’n Sug. Of ’n naam. Ek rol my tong een keer deur. Nog ’n sintuig klok uit. As ek haar naam net mag proe. Maar dis nie meer daar nie. Daar is niemand wat sal kom as ek haar naam roep nie. En dis my skuld. En ek kan net nie daardie kruis alleen dra nie. Ek is nie Job nie, Ma. Ek kan nie toekyk terwyl die gode deals maak onder my neus nie. Die lyn wat Goed en Kwaad skei loop eintlik dwarsdeur elke mens. Deur my ook, sê jy. Maar links hou op ’n tiekie is sommer baie inspanning vir ’n ou sonder ’n plan B. Ek wil nie meer nie. Beproewinge bevry my nie soos vir Job nie. Dit beleër my. Rampe maak my nie sterker nie. Dit troef my. Ondervinding bevry ander, maar maak my swaarder. En ek voel my omsingel vandag. Fyngedruk soos ’n mot. Die gode het gewen. Ek glo nie meer in dinge-sal-regkom nie. Ek het my geloof in God en goeie vooruitsigte so saam-saam verloor. My verhemelte wil die heil en onheil nie meer onderskei nie. My hemele stuur die Eliaswolke en reënnewels tegelyk. Ek kyk nie eers meer op nie. Dis nie dat ek nie weet nie. Dis dat ek te veel weet maar die deugde nie uitmekaar kan ken nie. Om jouself om die lewe te bring is soveel anders as om iemand anders dood te maak. Soveel moeiliker. Jy weet, selfmoord is sneaky. Die een helfte van jou brein probeer jou oorreed dat die ander helfte lieg. Links priem jou met redes om te gaan en regs por jou om te vertoef, soos vir ’n loopdop. Maar dié koeël sal my kwytskeld. As jy in die kort loop van ’n .38 Special staar, kan jy die merkies op die stomp loodpunte van die ander vier patrone sien. Nie dat ek hulle ooit nodig sal kry nie. Op hierdie afstand sal een koeël meer as genoeg wees. Ek kyk vir oulaas om. Ag. Die blomme. Ek laat sak die rewolwer, draai om en haal die mooi ruikers van die groot grafsteen af. Ek kyk rond. Daar is niemand nie. Net die denne. En ’n duif wat roekoek. Dis jammer. Ek wil vir iemand sê mens bloei nie op blomme nie. Wat ’n gedagte moes bly, glip toe uit. Die duif vlieg met trae vlerkslae weg. Mens bloei nie op blomme nie.

Ik trok de kleren aan. Ging voor de open haard zitten. Legde mijn voeten op een poef. Keek in de vlammen. Voor mij waren werkkleren altijd het antwoord geweest als het leven me te veel werd. De werkdag binnenstappen, de schouders eronder zetten, volhouden, me afmatten. Op

Ik heb geen grond onder de voeten. Hebt u enig idee hoe zoiets voelt als je niet kunt vliegen? Mijn ziel zit onder de blauwe plekken.

Hij kijkt naar de kooi met de apen. Gekke beesten, en grappig. Zou het niet cool zijn als je vijf armen had? Of vijf handen is het eigenlijk, want een aap heeft handen als voeten en een staart waarmee hij zich overal aan vast kan houden. Hoe zou het zijn om hoog door de bomen te kunnen vliegen? Om met die vijf handen van tak naar tak te slingeren, bijna als een vogel door de lucht te gaan en tegelijkertijd die stevige takken vast te kunnen houden, zodat je weet dat je altijd veilig bent?

Plotseling viel er een stilte in de tuin. Het orkest had zichzelf tot zwijgen gebracht, gesprekken verstomden en de zwemmers staakten hun gespetter en geplons. Voor het eerst sinds hij op het feest was hoorde Menno vogels zingen. Aller ogen richtten zich op een indrukwekkend schepsel dat, begeleid door de sponsor Arend Moezaam en Saïd de villa uit kwam schrijden waarin ze zich tot dan had opgehouden. Dat moest Orpheline zijn, dacht Menno. Ze was een rijzige vrouw met een theatrale uitstraling. Haar glanzend zwarte haar hing tot op haar billen. Ze droeg een paarsblauwe jurk die vlak boven haar blote voeten eindigde. Ze had een krachtige, aristocratisch-gebogen neus en haar grote donkere ogen waren evenals haar fraai gevormde lippen paarsblauw opgemaakt. Aan haar tot de oksel blote lichtbruine armen schitterden zilveren armbanden. De lage uitsnijding van haar jurk liet een stevig borstenpaar vermoeden. Meno hield zijn adem in. Wat een schoonheid! Maar zo groot.

Een wonderlijke vriendschap was het, die tussen Narziss en Goldmund tot ontplooiing kwam; er waren maar weinig mensen, die er plezier in hadden, en af en toe had het er zelfs de schijn van, dat de twee er zelf geen plezier in hadden. Narziss, denker die hij was, kon er in het begin het minst gemakkelijk mee uit de voeten. Hij was een en al geest, ook in de liefde; het was hem niet vergund zich zonder verder na te denken aan iemands aantrekkingskracht gewonnen te geven. Hij had in deze vriendschapsverhouding geestelijk de leiding, en gedurende een aanzienlijke periode bleef hij eenzaam in een leven van genegenheid, en wist hij, dat hij zijn vriend pas werkelijk de zijne zou kunnen noemen op het moment, dat hij hem tot inzicht gebracht zou hebben. Goldmund gaf zich, van binnen uit, met warmte, speels en zonder zich rekenschap te geven, over aan het nieuwe leven; Narziss zag hun verheven noodslot in het volle bewustzijn van zijn verantwoordelijkheid onder ogen.

Dan die idiote middag en avond. Er zijn dagen waarop ik niemand opendoe. Op zo'n dag komt ze langs. Het is een warme zomermiddag. Er wordt gebeld. Ik doe dus niet open. Maar ze weet kennelijk dat ik thuis ben. Ze belt bij mijn onderbuurvrouw en de voordeur wordt voor haar geopend. Ze komt de trappen op en klopt op mijn deur. Ik sta toevallig in de achterkamer en blijf staan waar ik sta, bij het raam, uitkijkend over de loodsen van de werf. Als ik opendoe, ben ik verloren en begint het spel waaraan ik wil ontkomen opnieuw. Ze praat tegen me door de deur. Ik raak steeds vastbeslotener om niet open te doen. Ik hoor hoe ze zuchtend op de trap gaat zitten om te wachten tot ik zal opendoen. Ze heeft geduld. Zonder een stap te zetten kan ik van mijn werktafel net Kavafis' gedichten pakken - zodat ik tenminste wat te lezen heb. Ik leg het boek op de vensterbank en lees. Ik luister en hoor aan de overkant van het water het verkeer onder de bomen, beneden me de geluiden van mijn onderbuurvrouw en uit het trappenhuis het geschuifel van haar voeten. Het duurt een uur, dit gevecht. Eindelijk gaat ze weg. Ik hoor haar de trappen aflopen, de voordeur openen en achter zich dichttrekken. Ze is weg. Ik heb gewonnen en verloren. 's Avonds ben ik naar haar toe gegaan. Een smalle straat in de binnenstad. Een stille en vredige zomeravond. Ze is alleen thuis. Ik lig op de sofa in haar werkkamer, in de schemering, en zij ligt boven op me. Ik heb Kavafis meegenomen en lees haar het gedicht voor dat me die middag tijdens het lange stilstaan het meest trof. Nadat ik het heb gelezen, barst ze in tranen uit. Ze sjort wat kleren omlaag en stopt mijn zwellend geslacht tussen haar dijen. Weldra is de storm voorbij. We liggen roerloos op de sofa. Ons zweet droogt. Ik luister naar de merel in de doodstille straat. Ik kijk naar de blinkende spiegel boven de sofa, waarin de kamer langzaam donker wordt. De onrust heeft me alweer te pakken.

Als de grond onder je voeten wegzakt, moet je je niet schrap zetten voor de val, maar je vleugels spreiden voor de vlucht.

En ook werden zij verlamd door de vreemde schoonheid van het tafereel: die wondermooie jongen met aan zijn voeten die wanschapen, twintig jaar oudere zwakzinnige, terwijl in de moestuin de pauw naar hen keek met een waaier van vijftig ogen.

In een vrachtwagen die het geluid maakt van een dik insect droomt ze, slaapt ze, wordt ze wakker, valt ze weer in slaap, ingeklemd tussen ruggen, buiken, benen, voeten. Een soldaat die haar uit de vrachtwagen tilt en op de grond zet, naar haar glimlacht, zegt dat hij Viktor heet, haar aan de hand meevoert naar de rand van een grote kuil die in de grond is gegraven en waar al andere mensen wachten. Droge geluiden en geschreeuw, dan duisternis. Een onderbroken slaap in een groot bed waarin dekens en lakens zijn vervangen door mannen- en vrouwenlichamen overal om haar heen, onbeweeglijk, die haar niet verstikken, die lange tijd hun warmte aan haar afstaan terwijl er koude sneeuw uit de grijze hemel valt, en waar ze zich uiteindelijk van losmaakt door de armen weg te duwen, de benen, de gezichten met gesloten ogen, voorzichtig om ze niet te wekken.

Molenbeek is een etnisch-religieuze enclave geworden van een zeer gesloten, bekrompen gemeenschap.

Tot 2005 was ik nog gematigd positief over Molenbeek. Ik zag de problemen, maar dacht dat sommige buurten in laag-Molenbeek er wel bovenop zouden komen, zoals in New York een buurt ook kan omslaan. Maar hier is er boven de sociaal-economische problematiek nog een politiek-religieuze dimensie bij gekomen.

De Marokkanen van Molenbeek hebben een sterk parochiale cultuur. Laag-Molenbeek is een etnische enclave van een zeer gesloten gemeenschap. Daarop heeft zich een toenemend islamisme gevestigd, een onderstroom die steeds belangrijker wordt. Vrouwen krijgen de raad een hoofddoek te dragen, en als ze dat niet doen worden ze geïntimideerd.

Weet je, er is blank racisme. Uiteraard. Maar Marokkanen zijn ook maar mensen, en zij zijn dus ook racistisch. Waarom zouden ze dat niet kunnen zijn? Maar ik hoef u ook niet te vertellen dat de verstikkende politieke correctheid jarenlang heeft verhinderd dat je zoiets kon zeggen.

De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche had gelijk. De moderne geseculariseerde mens heeft de Sklavenmoral van de christenen behouden en wentelt zich in zelfhaat en capitulatiedrang. Wij vinden dat wij schuld hebben aan al het leed van de wereld. We hebben op een kortzichtige manier onze eigen godsdienst weggegooid en denken dat we vrij zijn. Aan de andere kant heb je nu vijftig tot zestig procent van de Europese moslims – volgens een recente studie uit Berlijn – die een zeer conservatieve invulling van de islam volgen. De rest niet, dus, maar een groot deel onder hen is wel vatbaar voor het verwijt dat ze dan niet vroom genoeg zijn. Net zoals meneer pastoor vroeger mensen ‘raad’ kwam geven, en heel wat mensen plots in een vlaag beseften dat ze niet vroom genoeg waren.

k ben gelovig, maar dat is iets persoonlijks tussen mij en God. Ik zal daar nooit iemand anders mee lastigvallen.

Ik ben een anti-imperialist, Ik vecht tegen Islam-imperialisme.

Amerika schendt ook mensenrechten. De wreedheden in de Iraakse Abu Graib-gevangenis zijn een goed voorbeeld. Maar in de VS kan je dat zeggen zonder gestraft te worden. Er wordt voordurend een open, eerlijk en hard debat gevoerd. Dat is typisch voor de Westerse cultuur: debat. Zelftwijfel om jezelf te verbeteren. Streven naar de waarheid, en, terwijl er verschillende interpretaties bestaan, interpretaties rangschikken volgens feitelijke toetsing.

Mensen hebben wel hun spiritualiteit nodig. Niets mis mee. Het probleem met moslims is vaak dat ze weters worden in plaats van gelovigen. Zij weten wat de waarheid is, en daarmee gedaan. In Molenbeek wonen veel weters.

Islamitische Staat is als een bliksemafleider waar alle spanningen en frustraties samenkomen. We leven in een goor neoliberaal tijdperk, en mensen worden door het economische systeem aan de kant gezet. Ze worden steeds overbodiger, kijk maar naar de berichten over de nieuwe golf automatiseringen die op komst is. De strenge islam biedt buitengesloten jongeren een sterke identiteit en groepsgevoel, en daarbovenop een staat die je de kans geeft om iemand te zijn, om avontuur te beleven, om te ‘leven’ tout court. In 2012 had je nog een soort idealisme bij jongeren die naar Syrië trokken. Ze gingen tegen dictator Bashar Al-Assad vechten. Naïef, maar begrijpelijk. Maar nu is Islamitische Staat puur fascistoïde geworden. Iedereen die zich daar nu nog bij aansluit is medeplichtig aan oorlogsmisdaden.

Ik heb in het begin nog in de Arabische lente geloofd, heel even. Op Tunesië na is die echter dood gebleven, die lente. Nu denk ik dat sommige culturen in de wereld misschien geen boodschap hebben aan democratie zoals wij die beleven.

Islamitische Staat is de ideologie van de haat in de praktijk gebracht. Daarom dat het ook zo succesvol is: er is een grondgebied, een land waar je de haat tegen ongelovigen zomaar in de praktijk kan brengen. Niet alleen jonge mannen, maar ook jonge vrouwen vinden het best geil daar. Men zegt dat ze maar met honderden zijn, de Belgische Syriëstrijders, en dat dat niet veel is. Maar tel daar de actieve sympathisanten bij op, de complotdenkers, de conservatieve moslims die IS misschien niet steunen, maar ook niet afvallen, en je bent al met veel.

We hebben hier nogal de neiging om dreigingen weg te rationaliseren. De bevolking is terecht bang voor IS, maar krijgt te horen dat de kans statistisch klein is dat je het leven laat in een aanslag. Dat kan wel zijn, maar angst is per definitie irrationeel, en het is zeer begrijpelijk dat mensen bang zijn. Als de elite dat weglacht of wegcijfert, dan gaan we er niet geraken. Eerlijk en open debat, waarbij de dingen benoemd worden. Dat hebben we nodig.

Misschien zullen we wel het begrip ‘overwinning’ moeten herdefiniëren. In vroegere oorlogen won één van de partijen. De verliezer werd in de pan gehakt. Onvoorwaardelijke overgave. Nu heerst er een permanente strijd met een ongrijpbare, flexibele vijand die niet op een klassiek slagveld wordt uitgevochten. Totale overwinning, eliminatie van IS en haar gedachtegoed is onmogelijk. We moeten leren leven met een hoeveelheid geweld in onze samenleving, en dat geweld zal blijven.

En bij mij keek iedereen naar mijn dikke dijen,' mopperde Sapodila toen het harnas haar op de gang smeet. 'Dit is zo oneerlijk.' 'Je hebt heel mooie dijen,' antwoordde Charlie, die keurig op zijn voeten terechtkwam. Omdat Sapodila hem een vuile blik toewierp, voegde hij er haastig aan toe: 'Ik bedoelde natuurlijk niet dat iedereen ernaar moet kijken. Zeker niet als jij dat niet wilde. Maar goed, hm... Zullen we gaan?

Die ochtend kwam de verdelger. In de woonkamer, op de eerste verdieping van ons huis, bleef hij staan voor de platenkast. Een gele bidon in de ene en een lange metalen sproeier in de andere hand. Hij floot tussen zijn tanden. “Hoeveel elpees zijn dat?” “Tweeduizend”, zei ik. “Wow.” Hij hield zijn hoofd schuin en begon de platenruggen te lezen. “Allemaal jazz”, zei ik. “O.” Er viel een stilte. Hij bleef zijn hoofd schuinhouden. Dat doen ze allemaal. Ik dacht aan zijn nieuwsgierigheid, misschien was het zelfs een prille vorm van enthousiasme geweest, die langzaam uit zijn lichaam wegsijpelde en langs armen en benen de vloer op stroomde. Nog even, een paar seconden, en ik zou het kunnen zien liggen aan zijn voeten: een plasje onbegrip. Hij bleef kijken. De pezen in zijn nek spanden zich op. Lang kon het niet meer duren. Door de smalle, hoge ramen aan de voorzijde brak de zon door – een weifelende glimlach. En allemaal zeggen ze nog iets, ter afsluiting van wat geen gesprek meer kan worden. “Mmm. Jazz, hé? Daar ken ik niks van.” Ik knikte even en zei: “Ik ook niet.” Het hoofd van de verdelger kantelde, en zette zich opgelucht weer recht op diens romp.

Je bent een man! De wereld ligt aan je voeten! Je moet schijt hebben aan die lui!

HARTSTUK 1. Mag ik mijn hart aan uw voeten leggen. 2. Als u mijn vloer niet vies maakt. 1. Mijn hart is rein. 2. Dat moeten we nog zien. 1. Ik krijg het er niet uit. 2. Zal ik u helpen. 1. 't Is mij een waar genoegen... 2. Ik krijg het er ook niet uit. 1. (brult) 2. Ik zal het eruit opereren. Waar heb ik een zakmes voor. Dat zullen we wel even fiksen. Doorwerken en niet wanhopen. Ziezo, we hebben het gefikst. Maar dat is een baksteen. Uw hart is een baksteen. 1. Maar het klopt alleen voor u.

Julian droeg zijn eenzaamheid als een paar oude, slecht passende schoenen. Hij was eraan gewend geraakt - ze waren in veel opzichten lekker gaan zitten-, maar mettertijd gingen zijn voeten er wel naar staan en kreeg hij eeltplekken en knobbels die niet meer zouden verdwijnen.

Zelfkennis en zelfzorg. Knellende schoenen geven blaren, wandelen wordt hinken, hinken wordt strompelen. Wil ik opnieuw stevig in mijn schoenen staan, dan moet ik mijn voeten serieus nemen. Waarom heb ik blaren, hoe krijg ik die weg? Welk schoeisel past er bij mijn voeten? Welke schoenen wil ik voor welke gelegenheid? Koop ik schoenen voor mijn voeten of voor de ogen van de buitenwereld? Of voor de ogen van één iemand in de buitenwereld?

Sommige dingen gebeuren gewoon. Soms kun je het toeval richten. Als hij hangende schouders ziet. Of schoenen met versleten punten. Of ogen die alleen maar naar binnen kijken. Dan laat de jongen een kersenpitje vallen voor de voeten van een voorbijganger. Ze kijken op en soms komen ze naar boven. Dan zitten ze naast hem op het dak. Te zwijgen. Te praten. Te kijken naar de zonsondergang. De jongen zwijgt of luistert of kijkt mee. De mensen blijven nooit. Eventjes hebben ze nodig. Eventjes om op adem te komen. Eventjes om hun woede van het dak te schreeuwen. Eventjes om stilletjes te vertellen over wie ze graag zien. Eventjes om radeloos het hoofd te schudden. Daarna gaan ze weer. Dan leunt de jongen achterover, tegen de pannen van het dak. Dan kijkt hij naar de wolken.

Onder me vloeit de zee van het verleden, boven me drijft de ether der toekomst, en ik sta daar tussen-in als op een stip van werkelijkheid; een stip zo klein, dat ik beide voeten pal tegen elkaar moet drukken, om staande te blijven. En vanaf de stip van mijn heden ziet mijn weemoed neer naar die zee en mijn verlangen op naar die lucht. (...) Het heden is het enige, dat is, of dat tenminste schijnt te zijn. De stip is; de stip, tenminste, schijnt; die zee niet, en die lucht niet, want die zee is slechts herinnering en die lucht slechts illusie. En toch zijn herinnering en illusie alles, zijn ze de wijde domeinen der ziel, die van de stip afvliegt en op de zee afglijdt naar de einders, die wijken en op de wolken wegdrijft naar de sferen, die wijken en wijken...

Ik Hermes, zoon van de Oppergod Zeus bergnimf Maia mijn geboortemoeder niet alleen bode, benoem mij hoeder der kunsten, lyriek, poëzie en heus leraar van de schone zanggodinnen men vergeet, ook ik laat mijn stem eens los hoor het gezang alom Epidauros luister Grieken, laat mij u beminnen zodat ik uw ontroerend hart beroer zet u neder op de punt van uw stoel hef niet uw voeten van de kille vloer geef alleen maar toe aan zalig gevoel doof geheel om u heen al het rumoer treed in het mythologisch zang gewoel

ik liep hard (.... ) en mijn voeten waren breipennen, ik wilde de buurten aan elkaar breien tot een nieuwe stad waarin ik me thuis zou kunnen voelen