Pas Op Quotes

Alles waar je je wil en je aandacht op richt, wordt onzichtbaar, onbereikbaar, dat is tenminste mijn ervaring. Je ziet de dingen pas werkelijk uit je ooghoeken, als je eigenlijk ergens anders mee bezig bent. Het is net of de werkelijkheid zich dan gepasseerd voelt, het niet neemt en zich aan je opdringt.

Die liefde is ’n reus. Hy pas jou op, dra jou op die hande en verskuif jou grense. Maar as hy verwaarloos word, misgekyk word, as hy die dag loop lê, is daar bitter min van ons wat die gereedskap het om hom op te help, om hom weer in sy spore te laat staan.

En in de lente van 1979 besloot ik in al die drukte in de wereld te verdwijnen, nummer twee te worden, iemand die nuttig wilde zijn in plaats van op te vallen, die deed wat hem gevraagd werd. Maar dat is uiteraard een gedachte achteraf, dat het toen begon, een poging het beginpunt van een leven vast te pinnen. Alleen in de fictie, in films en romans kun je het exacte tijdstip van een verandering vaststellen. In de werkelijkheid komt de keuze geleidelijk, de gedachte ontwikkelt zich stukje bij beetje en misschien was het pas ergens in de brugklas dat ik actief besloot om onzichtbaar te zijn.

Sommige mensen wachten hun hele leven op applaus van de wereld en pas vlak voor hun dood komen ze tot de ontdekking dat ze voor een lege zaal hebben staan spelen.

O, is de jacht op de surrogaten weer geopend?... Pas maar op, nieuw meisje. Dit jaar wordt ongetwijfeld gevaarlijk nu het om de hand van de lieve, kleine Exetor gaat. - Garnet

De conversatie wordt soms pas echt levendig en hartelijk als de gasten weer op de gang staan om hun jas aan te trekken.

De bewakers bewogen zich langzaam tussen ons door. Het waren net kraaien die waren neergestreken op een pas geoogst veld om insecten te verzamelen.

De officiële taal was het Frans, zowel voor de Congolezen als voor de kolonialen. Pas in 1957 kregen de Vlamingen het recht op rechtspraak in het Nederlands.

Je merkt pas hoe hard je hebt gewerkt, hoeveel je van jezelf hebt gevraagd, hoe uitgeput je bent, als er iemand achter je gaat staan en zegt: "het is goed. Laat je maar vallen. Ik vang je wel op".

Pas op dat moment, toen ze Kais glimlach zag en verdween in zijn omhelzing - waarbij ze allebei even bewust vergaten dat de hele wereld toekeek - had ze zich gerealiseerd dat híj degene was die ze zo had gemist.

Fanny zag ik niet meer. We waren overeengekomen dat ze pas bij me zou komen op de dag voor de aanslag, voor de laatste instructies, want zij moest de bommen klaarmaken en ze aan me geven. De kameraad die ik nog één keer ontmoette, gaf me het precieze tijdstip op: kwart voor twaalf 's avonds. Het was ons onmogelijk de schouwburg binnen te komen, want daar mocht je alleen in op uitnodiging; we moesten dus wachten onder de zuilengalerij.

Voor sommige mensen is geluk zoiets ongewoons, zo zeldzaam, nieuw of vreemd, dat ze er nooit van kunnen genieten als ze gelukkig zijn, maar altijd pas achteraf, als het besef komt dat ze toen, op dit of dat moment, gelukkig waren.

De mensen denken, dat ze je met dat soort dingen een plezier doen, op de wijze van weet je nog wel ik ben die en die, van toen en toen, waarna je nooit, of pas een halve dag later, de moed hebt om te zeggen blijf even doodstil staan als je wilt, dat ik je met één dreun je kop insla.

Zij steunden elkaar in het idee dat vrouwen zichzelf tekort doen door op hun gevoel te vertrouwen en dat ze pas werkelijk vrij zullen zijn wanneer de intuïtie voor eens en altijd door het intellect wordt overwonnen. Hierover rebbelden ze met een passie die hun gelijk ongewild bewees.

Op een dag - ik was een jaar of negen - werd het mij allemaal duidelijk. 'Ik had nooit kinderen moeten nemen,' zei mijn vader terwijl hij naar het tafelblad staarde alsof het pas op dat moment tot hem doordrong, en we medelijden met hem moesten hebben. 'Harun, niet waar de kinderen bij zijn,' zei mijn moeder. 'Ze mogen het weten,' zei hij. 'Ze moeten weten dat ik anders ben.' Hij zweeg even en keek toen ineens trots op: 'Ik ben geen klassieke vader, ik ben een communist!' Ik keek hem onbewogen aan. En ik herinner me goed dat ik me niet gekwetst voelde. Voor het eerst voelde ik me niet gekwetst, want ik dacht: je hebt gelijk. Je hebt helemaal gelijk, baba. Dit zegt een vader niet tegen zijn kinderen. En alles daarom al had je geen kinderen moeten nemen. Alleen daarom al had je geen vader mogen worden. Alleen daarom al had je mijn vader niet mogen zijn.

als je wuift naar iemand die allang de bocht om is, zakt je arm op een gegeven ogenblik traag naar beneden. De zucht die je slaakt komt vanzelf. Dan sta je te draaien op die ene tegel. Je stampvoet eens, omdat er zoveel ongezegd is gebleven. Je stampvoet nog eens, omdat je de meeste vragen nu pas bedenkt

Ik kon het echter niet laten, te scrhijven over ook nog de meisjes van 14 tot 18 jaar, die men de meest vermoeiende en meest zenuwslopende taak op de smalle schouders legde. Men noemde ze 'de nachtploeg', omdat ze het afschuwelijke nachtwerk te verrichten kregen: bij het loeien der sirenes om 6 of 7 uur in de avond, repten ze zich naar de fabrieken en stonden ze de hele nacht dóór in het helse lawaai van machines, molens of getouwen, om pas rond 6 of 7 uur in de grauwe ochtend de fabriekspoort te verlaten. Ondervoed, afgemat, door slaap overmand, kon geen nacht voorbij gaan zonder dat een van hen een ongeluk overkwam.

Pas vanaf 1920 werd de bevolking geteld. Rond 1930 waren er 10,3 miljoen inwoners, in 1960 ruim 15 miljoen. Jean-Paul Sanderson schat het aantal inwoners in 1885 op 11,5 à 20 miljoen. De afname lag dus tussen 1 en 5 miljoen. De oorzaken waren: een daling van de geboortes en meer sterfgevallen door bestaande en geïmporteerde ziektes, ondervoeding en geweld.

Dit was pas de tweede keer dat Carswell Thorne echt nadacht over Kate Fallow. De eerste keer had hij zich afgevraagd waarom ze zo van boeken hield, en of dat iets te maken had met de reden waarom hij zo dol was op ruimteschepen. Ze konden je namelijk meenemen naar plaatsen ver, ver hiervandaan. Deze keer vroeg hij zich echter af welke cijfers zij voor wiskunde haalde.

Op de voorgrond, dicht bij de rechterhand van het schilderij, is een dame ten val gekomen. Ze draagt en kanariegele jurk; de cavalier die zich bezorgd over haar heen buigt een rode, in het vale licht zeer opvallende broek. Als ik nu naar die rivier kijk, zei Austerlitz, en aan dat schilderij met zijn kleine figuurtjes denk, heb ik het gevoel dat het door Lucas van Valckenborch weergegeven ogenblik nooit voorbij is gegaan, dat de kanariegele dame pas zojuist is gevallen of bewusteloos geraakt, dat haar zwartfluwelen muts net pas naast haar hoofd is gerold, dat het kleine ongeluk waaraan de meeste beschouwers ongetwijfeld voorbijzien, telkens opnieuw gebeurt, dat het nooit meer ophoudt en door niets en niemand meer goed te maken valt.

Als je mij vraagt zijn er drie belangrijke stadia in de geschiedenis van de mens. In het eerste kende hij zijn eigen spiegelbeeld niet, evenmin als een dier dat kent. Laat een kat in een spiegel kijken en hij denkt dat het een raam is waarachter een andere kat staat. Blaast ertegen, loopt er omheen. Op den duur is hij niet meer geïnteresseerd; sommige katten tonen zelfs nooit enige belangstelling voor hun spiegelbeeld. Zo zijn de eerste mensen ook geweest. Honderd procent subjectief. Een ‘ik’ dat zich vragen kon stellen over een 'zelf’ bestond niet. Tweede stadium: Narcissus ontdekt het spiegelbeeld. Niet Prometheus die het vuur ontdekte is de grootste geleerde van de Oudheid, maar Narcissus. Voor het eerst ziet 'ik’ zich 'zelf’. Psychologie was in dit stadium een overbodige wetenschap, want de mens was voor zichzelf wat hij was, namelijk zijn spiegelbeeld. Hij kon ervan houden of niet, maar hij werd niet door zichzelf verraden. Ik en zelf waren symmetrisch, elkaars spiegelbeeld, meer niet. Wij liegen en het spiegelbeeld liegt met ons mee. Pas in het derde stadium hebben wij de genadeslag van de waarheid gekregen. Het derde stadium begint met de uitvinding van de fotografie. Hoe dikwijls gebeurt het dat er een pasfoto van ons gemaakt wordt waarvan wij evenveel houden als van ons spiegelbeeld? Hoogst zelden! Voordien, als iemand zijn portret liet schilderen en het beviel hem niet, kon hij de schuld aan de schilder geven. Maar de camera, weten wij, kan niet liegen. En zo kom je in de loop van de jaren, via talloze foto’s, erachter dat je meestal niet jezelf bent, niet symmetrisch met jezelf, maar dat je het grootste deel van je leven in een aantal vreemde incarnaties bestaat voor welke je alle verantwoordelijkheid van de hand zou wijzen als je kon. De angst dat andere mensen hem zien zoals hij is op die foto’s die hij niet kan endosseren, dat ze hem misschien nooit zien zoals het spiegelbeeld waarvan hij houdt, heeft de menselijke individu versplinterd tot een groep die uit een generaal plus een bende muitende soldaten bestaat. Een Ik dat iets wil zijn - en een aantal schijngestalten die het Ik onophoudelijk afvallen. Dat is het derde stadium: het voordien vrij zeldzame twijfelen aan zichzelf, laait op tot radeloosheid. De psychologie komt tot bloei.

Nou ja, je komt ter wereld en wordt door je omgeving, je ouders, het lot, je opleiding en je toevallige ervaringen gevormd. Dan komt er een moment waarop je zegt, alsof dat vanzelf spreekt: “Ik ben zo en zo”.’ Ze kwam op mijn tafel zitten. ‘Om je ware ik te vinden moet je vraagtekens zetten bij alles wat je bij je geboorte hebt aangetroffen. En een groot deel daarvan ook kwijtraken, want vaak leer je pas door verdriet wat echt bij je hoort… Juist door die breuken leer je jezelf kennen.

De eerste man die een stuk land omheinde zei "dit is van mij" en vond anderen naïef genoeg om hem te geloven. Deze man was de ware stichter van de burgermaatschappij. Van hoeveel oorlogen, misdaden en moorden, van hoeveel ellende en armoede zou men niet verlost gebleven zijn wanneer niet iemand de stokken uit de grond getrokken had, de kuilen gevuld had en naar zijn mannen geroepen had: pas op voor deze ellendeling; het zal je einde betekenen als je vergeet dat de vruchten van de aarde van ons allen zijn, en de aarde van niemand.

Daarmee bedoel ik niet dat ik geen enkel plezier beleefde om daarna te worden voorgesteld, noch dat het in mijn ogen geen plechtig moment was. Wat het plezier betreft, dat ondervond ik natuurlijk pas later op de dag, toen ik terug in het hotel was, en alleen in mijn kamer weer mezelf was geworden. Met genoegens gaat het net als met foto's. Wat je in het bijzijn van de geliefde maakt is maar een negatief, dat je later ontwikkelt als je eenmaal thuis bent en weer beschikt over je innerlijke donkere kamer, waarvan de toegang gebarricadeerd blijft zolang je in gezelschap bent.

Dit is waarschijnlijk het geheim: denken kwam er volstrekt niet aan te pas, enkel was er altijd maar en zonder aarzeling de dringende gewaarwording dat, wat ze je ook proberen wijs te maken, dingen niet noodzakelijkerwijze zijn zoals je wordt geleerd. Er is zoveel meer mogelijk. Altijd en op elk gebied. Wij moeten het daarom wel zonder na te denken doen, dat ene wat zij geen van allen in ons zien, dat ongekende. Die ene keer, die geen ruimte in ons laat voor twijfel, mag een mens niet afgaan op een afweging. Anders zouden we aan wat het meest de moeite waard is nooit beginnen, ons eigen pad bijvoorbeeld of de liefde, het loskomen, de lucht.

Geluk en ongeluk werden zielenstaten buiten haar om. Zij is: niets! Kan dat sereniteit wezen? Zij is een meisje geworden dat de eenvoudigste functie van het bestaan voltrekt zonder dat daar enig gevoelen bij te pas komt. Zij is een jonge vrouw die zich door de stad beweegt en geen indrukken meer van buiten ontvangt; een jonge vrouw, wier innerlijk niet meer afgestemd is op iets van buitenuit. Een wezen zonder ziel, misschien! Zo zijn er inderdaad velen; hier is echter een ziel geweest. Die ziel geleek een vlinder. Hij fladderde op, er blijft wat gekleurd stof van de vleugels trillen op het plantblad, en dat stof wekt voortdurend herinnering aan de weggefladderde vlinder. De tijd verglijdt.

Ik ontving pas nu de call sheet voor het programma "Sean Light Night". Aan de telefoon vertelde Sean me over 22h30, nu moet ik er plots vanaf 14h zijn en gebeuren de opnames om 17h15. Eerst komt Roos van Acker gedurende 20 minuten en als er dan nog 10 minuutjes over blijven dan kan Van Rossem nog heel eventjes komen. Helemaal te gek: Sean stuurde me de vragen EN OOK WAT IK MOET ANTWOORDEN!!!! Nog nooit gezien. In zo'n gekkenhuis speel ik onder geen beding mee. Ze vinden wel één of andere sul die daar 3h of meer zijn tijd zit te verbeuzelen om nadien voorgekauwde antwoorden te geven op voorgekauwde vragen. Ik wil Sean Dhondt bellen dat ik onder geen beding kom, maar op zijn mails vind ik wel een waslijst van email adressen maar nergens een telefoon.

Het conflict tussen bedrijven en actievoerders is dat van narcolepsie versus herinnering. De bedrijven hebben geld, macht en invloed. Ons enige wapen is publieke verontwaardiging. Verontwaardiging heeft de Yuccan Dam verhinderd, Nixon afgezet en, ten dele, een einde gemakt aan de wandaden in Vietnam. Maar verontwaardiging is moeilijk tot stand te brengen en te hanteren Allereerst moet je een nauwkeurig onderzoek hebben; in de tweede plaats wijdverbreid bewustzijn; pas als dat een kritische massa heeft bereikt komt publieke verontwaardiging als een explosie tot stand. Elke fase kan gesaboteerd worden. De Alberto Grimaldi's kunnen nauwkeurig onderzoek bestrijden door de waarheid te begraven in commissies, saaiheid en onjuiste informatie, of door de onderzoekers te intimideren. Ze kunnen bewustzijn doven door misleidende educatie, door tv-stations te bezitten, een "vergoeding" te betalen aan invloedrijke schrijvers of gewoon door media op te kopen. In de media - en niet alleen in de Washington Post - voert een democratie zijn burgeroorlogen.

Als mens hebben we een betere manier om een conflict op te lossen: uitpraten en bijleggen, eventueel met de hulp van een derde. Spreken helpt: de gemoederen bedaren, de spanning daalt, hartslag en ademhaling worden terug normaal, ik voel me opgelucht. Wanneer er geen oplossing komt, blijft de spanning aanhouden, mentaal en lichamelijk, met gevolgen die van kwaad tot erger gaan en vaak pas dagen later naar voren treden, zodat we ze niet eens meer in verband brengen met de ruzie. Ik drink net iets te veel, slaap daardoor slechter, kom moe op mijn werk, en voor ik het weet heb ik alweer een conflict. Uitpraten lukt niet, waardoor de kans dat ik in een neerwaartse spiraal terechtkom toeneemt. De spanning blijft onderhuids; er volgt spanningshoofdpijn, die ik onderdruk met paracetamol. "Onderhuids" is een mooie uitdrukking, omdat ze zowel de psychologische kant (ik slaag er niet in mijn kwaadheid uit te spreken) als de lichamelijke impact weergeeft (zonder dat ik het besef stapelen de stresshormonen zich op in mijn lijf). De effecten daarvan gaan zeer ver: ik word ziek.

Ik pas er verder voor, om met hem op de foto te staan. Als je het niet erg vindt.

Waar het hart spreekt, is het onbehoorlijk dat het verstand iets tegenwerpt. in het rijk van de kitsch heerst de dictatuur van het hart. Het door kitsch opgeroepen gevoel moet uiteraard dusdanig zijn dat massa's dat kunnen delen. Kitsch kan daarom nooit stoelen op een bijzondere situatie, maa rop basisbeelden die in het geheugen van de mensen zijn gegrift: ondankbare dochter, in de steek gelaten vader, kinderen die over een grasveld rennnen, verraden vaderland, herinnering aan de eerste liefde. Kitsch wekt vlak achter elkaar twee tranen van ontroering. De eerste traan zegt: Wat mooi, kinderen die over een grasveld rennen! De tweede traan zegt: Wat mooi om samen met het hele mensdom ontroerd te zijn door kinderen die over een grasveld rennen! De tweede traan mat kitsch pas tot kitsch. Broederschap van alle mensen op aarde kan alleen gebaseerd zijn op kitsch.

Lastyanax begreep niet hoe hij had kunnen klagen over de rokhvogels. Het stelde niets voor, een vlucht op zo'n beest. Een rit op een paard dat als een waanzinnige over een besneeuwde vlakte galoppeerde, dat was pas echt een traumatiserende ervaring.

Wij zijn rupsen en we zullen vlinders worden, dat is ons hele verhaal, de hele zin van ons aardse bestaan, in één enkel providentieel beeld, dat iedereen kan bevatten, met zijn geest, met zijn hart of met de doolhof van zijn ingewanden. Wij zijn aan een gedaanteverwisseling onderworpen wezens, reeds gemaakt voor de verlossing. We weten dat morgen de zon zal opkomen, en dat betekent dat onze zintuigen voor de toekomst, timide uitbottend, zich reeds hebben geopend, want hoe zouden we dit anders durven geloven? Wanneer het blad van de amandelboom bros wordt, weten we dat de lente niet ver meer is. Wanneer we een wolk in het westen zien, zeggen we bij onszelf: Morgen gaat het regenen. Het zijn de eerste kenmerken van onze visionaire aard. We zullen pas geheel zijn wanneer we de toekomst even helder zullen zien als het verleden en wanneer we zullen begrijpen dat ze één zijn, wanneer wij ons op ieder ogenblik zullen verheffen boven de werkelijkheid, majestueus klapwiekend met de twee vleugels die in gelijke mate dooraders en vol met levendige beelden zijn: het verleden en de toekomst. Dan zullen ze zijn wat we altijd zijn geweest: Boodschappers, Zieners en Getuigen van het wonder dat zich niet in de wereld vertoont, van louter het wonder dat de wereld bestaat... Dan zullen we ons inflatoir heelal tussen onze vingers houden als een gouden belletje, waarvan we het lieflijke geluid soms met een grenzeloze weemoed op ons zullen laten inwerken: ting!

Omdat ik nu eenmaal was wie ik ben, had ik al vroeg de heimelijke tactieken van het conformisme begrepen: hoe je een slis verhult, een al te uitgesproken tred corrigeert, je stem een paar tonen lager zet, zaken waarin ik me tijdens mijn puberteit wekenlang oefende op mijn kamer. Maar het was pas op mijn zeventiende dat ik, vrij frontaal, op een non-conformiteit stuitte waar ik me niet zomaar uit kon wurmen. Ik besefte toen, duidelijker dan ooit te voren, hoezeer de wereld me - nog voor ikzelf het begreep - in aangeboren tegenstelling had geplaatst. (P.15)

Omdat ik nu eenmaal was wie ik ben, had ik al vroeg de heimelijke tactieken van het conformisme begrepen: hoe je een slis verhult, een al te uitgesproken tred corrigeert, je stem een paar tonen lager zet, zaken waarin ik me tijdens mijn puberteit wekenlang oefende op mijn kamer. Maar het was pas op mijn zeventiende dat ik, vrij frontaal, op een non-conformiteit stuitte waar ik me niet zomaar uit kon wurmen. Ik besefte toen, duidelijker dan ooit te voren, hoezeer de wereld me - nog voor ikzelf het begreep - in aangeboren tegenstelling had geplaatst. (P15)

Duurzame paarbinding was nog altijd een verstandige investering, in de zin van een opoffering in het heden ten behoeve van een doel dat pas op de lange termijn werd behaald. Kwam de ouderdom, dan had je iemand die verdachte plekjes op je huid opmerkte waar je ze zelf niet kon zien.

Unfuckable mag je me pas noemen als ik dood ben. En dan nog ga ik ervan uit op de wishlist van menig necrofiel te zullen prijken.

Ik zal altijd in een hyena veranderen wanneer ik een euro op straat zie liggen. Er komt geen denken aan te pas: ik zie het blinken en ik heb mijn knokkels al aan de straat geschampt.

Die liefde is ’n reus. Hy pas jou op, dra jou op die hande en verskuif jou grense. Maar as hy verwaarloos word, misgekyk word, as hy die dag loop lê, is daar bitter min van ons wat die gereedskap het om hom op te help, om hom weer in sy spore te laat staan. ” — Nataniël

Iedereen is zo bang om eenzaam te zijn, alsof aids en eenzaamheid de ergste dingen zijn die een mens kunnen overkomen besmettelijke ziekten zijn het aids door bloed en lichaamsvloeistoffen die zich met elkaar vermengen maar eenzaamheid is toch erger daar word je mee besmet door lucht, vuur en water. Kijk, een eenzaam mens! Pas op! Bescherm je! Houd afstand! Als je dichtbij komt kun je worden zoals hij. Of zij. Wie wil er nu eenzaam zijn? Eenzaamheid levert nul punten op. Je moet veel en interesante vrienden om je heen verzamelen. De telefoon moet vaak rinkelen. Je moet populair zijn, je moet bij vrolijke mensen horen.

Guggenheimer nam een slok. Ik zuip koffie als de Kolibrie gigantische dauwdruppels, dacht hij. Ook niet té veel koffie drinken. Dat is niet goed voor maag en darmen en hoe heet het, galblaas voor mijn part. La Blaze de galle. Ik zal nog wel ’ns veranderen in iemand die te pas en te onpas patois spreekt. Hij had zin om z’n voorhoofd tegen het oppervlak van de tafel te rammen, de darmen van een of andere aanwezige uit diens lijf te rukken, en zich pirouetterend naar de horizon te bewegen. Weer kon hij de rust bewaren zonder dat er in z’n omgeving ongelukken op het programma stonden.

Ook dit bezoek verliep volgens een vast programma. Zodra we zaten kwam de huisknecht binnen met een blad vol gebak en bonbons en madame Odette schonk uit een grote blauwe kan chocolade. Dat was het moment waarop de jonkers binnenstoven, die met groot misbaar hun aandeel opeisten. Er waren altijd dezelfde soort gebakjes, hoog en langwerpig met drie lagen mokkacreme gevuld, versierd met zilveren pilletjes op de wijze van dominostenen. Als gast kreeg ik altijd dubbel-zes met de twaalf zilveren pillen, tot woede en ergernis van Lucien en Robert. Gelukkig verdwenen die altijd met de buit naar hun eigen kamers en daarna werd het pas echt gezellig. Een vette witte kat, met de knecht binnengekomen, lag te spinnen op de satijnen schoot van de barones die dicht bij de grote gashaard zat. Ik zat soezerig naar de vlammetjes te staren toen madadme Odette met een serie zuchten opmerkte: 'Een vrouw zoals ik. Beleeft haar hel. Hier al op aarde.' Ik vond dat ze zich niet te beklagen had in die mooie warme kamer met al dat lekkers en zo prachtig gekleed; en daar Lucien en Robert haar eigen kinderen waren, zou zij ze niet akelig vinden.

Steeds meer overheerst het gevoel dat de tijd op hol is geslagen of dat de tijd niet meer bij te benen is. Omdat de veranderingen zo snel gaan en niemand zich meer in staat acht zich aan die veranderingen aan te passen, krijgt men eerst het gevoel achter te lopen en vervolgens het gevoel uitgerangeerd te zijn. Om dat te voorkomen voelen de mensen zich gedwongen de veranderingen bij te houden. Hijgend lopen ze als het ware achter de tijd aan, want er is nauwelijks tijd om zich de vele veranderingen toe te eigenen. Juist deze door de tijd gedreven mens doet zich daardoor voor als een tijdloze mens, dat wil zeggen als een mens die niet meer kan verwijlen bij de tijd. Want we willen wel onthaasten, rust vinden, consuminderen en vertragen, maar het lijkt ons niet echt te lukken. Daarmee verdwijnt de ervaring dat we de tijd aan onszelf hebben uit zicht. We zijn al met al behoorlijk ver verwijderd geraakt van de klassieke filosofische gedachte dat rust en nietsdoen de grondslagen van een beschaving zijn. Niet voor niets stamt het woord 'school' af van het Griekse woord 'schole', dat rust en vrije tijd betekent. Pas in rusttoestand, in het interval tussen twee handelingen, kunnen we tot bezinning en reflectie komen.

Alles bestaat tegelijkertijd. Alles wat er is gebeurd of gaat gebeuren ligt niet in een onbereikbare tijd voor of achter je, maar bestaat op het zelfde ogenblik. Alleen hebben we het nog niet ervaren. In een trein rijd je langs oneindige weilanden, ergens staat een koe in de wei. Je ziet de koe pas als je voorbij rijdt, maar hij bestaat al de hele tijd. Dus wij zijn in onze trein nog niet langs die koe gekomen.

Insecten zijn voor 75% uitgestorven hoor ik op het nieuws. Maar hebben ze het daar niet een beetje zelf naar gemaakt? Al dat gevit op de dierenwereld maar die insecten, dat zijn pas smeerlappen.

...omdat ze niet begreep dat ik met mijn benaderingswijze, die op het oog nogal ondoorzichtig was, in zekere zin beoogde de realiteit waarmee ik werd geconfronteerd murw te maken, zoals men er pas in slaagt bij voorbeeld een olijf aan zijn vork te prikken als men haar eerst murw heeft gemaakt, en dat mijn neiging nooit iets te forceren niet nadelig voor me was maar in werkelijkheid juist het terrein voor me effende waar ik, als de dingen me rijp leken, zou kunnen scoren.

Immers, naar mijn idee had ze een verkeerd idee van mijn methode, omdat ze niet begreep dat ik met mijn benaderingswijze, die op het oog nogal ondoorzichtig was, in zekere zin beoogde de realiteit waarmee ik werd geconfronteerd murw te maken, zoals men er pas in slaagt bij voorbeeld een olijf aan zijn vork te prikken als men haar eerst murw heeft gemaakt, en dat mijn neiging nooit iets te forceren niet nadelig voor me was maar in werkelijkheid juist het terrein voor me effende waar ik, als de dingen me rijp leken, zou kunnen scoren.

Een wonderlijke vriendschap was het, die tussen Narziss en Goldmund tot ontplooiing kwam; er waren maar weinig mensen, die er plezier in hadden, en af en toe had het er zelfs de schijn van, dat de twee er zelf geen plezier in hadden. Narziss, denker die hij was, kon er in het begin het minst gemakkelijk mee uit de voeten. Hij was een en al geest, ook in de liefde; het was hem niet vergund zich zonder verder na te denken aan iemands aantrekkingskracht gewonnen te geven. Hij had in deze vriendschapsverhouding geestelijk de leiding, en gedurende een aanzienlijke periode bleef hij eenzaam in een leven van genegenheid, en wist hij, dat hij zijn vriend pas werkelijk de zijne zou kunnen noemen op het moment, dat hij hem tot inzicht gebracht zou hebben. Goldmund gaf zich, van binnen uit, met warmte, speels en zonder zich rekenschap te geven, over aan het nieuwe leven; Narziss zag hun verheven noodslot in het volle bewustzijn van zijn verantwoordelijkheid onder ogen.

Ik leer, langzaam en niet zonder pijn in mijn hart, het leven te nemen zoals het is, het eerbiedig te aanvaarden, er een feest van te maken, het te koesteren, uit te zaaien en ermee te werken zo lang me de tijd gegund is. Maar in het verloop van de tijd zal er steeds weer nieuwe schade ontstaan die hersteld moet worden, nieuwe wegen en omwegen die bewandeld moeten worden op de roetsjbaan van ons leven en ons gekwetste hart. Zo is het, zo ziet het patroon van mijn leven eruit. Er komt geen diepe filosofie aan te pas en het is ook geen geheim. Het is heel gewoon de weg die je vol vreugde inslaat als je op een kruispunt in je leven staat. Maar in de stofwolken die ik zelf had opgeworpen, heeft het me wel veel tijd gekost om die weg te vinden. Maar goed, zoals Christophe van de perserij al zo kort en bondig opmerkte: 'Het leven kost tijd'.

Woorden op zich doen geen pijn; het gaat erom hoe je ze uitspreekt.

Uit hoeveel verdriet is ons leven opgebouwd? Uit hoeveel verdriet dat te vermijden is? Soms denk ik wel eens dat we wanneer we doodgaan niet, zoals je altijd hoort, ons hele leven weer voorbij zien komen, maar slechts een klein deel: de uitgebleven blijken van liefde, de niet-gegeven knuffels, het medeleven dat we een ander hebben onthouden, de te lang volgehouden, nutteloze boosheid, de alleen door zichzelf gevoede boosheid. In de laatste momenten van haar leven had mijn moeder, dat weet ik zeker, mijn vader wel een complete kennel willen schenken. Maar toen was het te laat. Te laat. Pas als we ouder worden realiseren we ons de ernst van sommige dingen die we hebben gezegd, en alles waarin we tekortgeschoten zijn - uit oppervlakkigheid, egoïsme, haast - begint dan op ons hart te drukken. Maar onze tijd is al vervlogen en we kunnen niet meer terug.

indistinguishable from Delta. Gumm said the pi­lot-train­ing plan is an­oth­er way in which En­deav­or is re­bound­ing as a top-flight pas­sen­ger car­ri­er. The airline was renamed Endeavor after the former Pinnacle Airlines emerged from bankruptcy in 2013. At­lan­ta-based Delta, which ac­quired North­west Airlines in 2008, em­ploys near­ly 80,000 peo­ple around the globe and op­er­ates a fleet of 700 air­craft. Neal St. Anthony

De wereld heeft veel te bieden en daar komen we pas achter wanneer we van huis gaan. Daarmee impliceert Urry een wat ongemakkelijk inzicht, namelijk dat het thuis altijd saaier is dan op reis. Het eigen leven is teleurstellend, en daarom moeten we eropuit. Ik

Hoe het ook zij, dat was dus Lavicini's ongeluk met de teleportatiemachine. Loesers teleportatieongeluk was op geen stukken na zo ernstig. Er vielen geen doden. Het Allianztheater werd niet verwoest. Alleen Klugweils beide armen raakten uit de kom. Dat werd overigens pas later vastgesteld. Het enige wat Loeser en Blumstein zagen nadat ze waren toegesneld, was dat Klugweil half uit zijn riemen hing met zijn armen en benen in rare hoeken, lijkbleek en met uitpuilende ogen. Het schouwspel deed Loeser onweerstaanbaar denken aan een stel bovenmaatse, bleke mannelijke geslachtsdelen die op pijnlijke wijze klem zaten in een sportbroekje.

Met veerkrachtige pas loopt hij de P.C. Hooftstraat uit naar de Stadhouderskade. Het is ’n sublieme meiavond. De louterend-frisse lucht en ’t twinkelend goud van de sterren aan de diep-violette hemel doen aan als ’n blijmoedige belofte van schone zomer. Maurits voelt zich nu zo jong-sterk over de straat gaan, zo luchtig van-zelf, als of al z’n gedruktheid op eenmaal van hem wèg is genomen en hij de gehele nacht, ja, wel dagen achtereen, zou kunnen dóórlopen, zonder zweem van gedachte aan z’n last. Doch passerend de Hobbemastraat, wordt hij door iets afgeleid. Rechts van zich, in de eenzaam-donkere uithoek, hoort hij onverwacht ’n grommende mannenstem. Het is ’n dronkaard, die daar in z’n eigen staat te wauwelen, met log naar z’n borst afhangende kop, waarop de hoed schuin achterover bolt, terwijl z’n benen slenserig knieëknikken onder z’n plat, verfomfaaid lijf. En opeens haalt de man zwaar-galmend uit, met kleffe, lodderig slierstem en woest-dreigend gebaar tegen de lucht. – ‘’t Is janklààsse, god…ver…domme, wâ sei-je, janklààsse, god… za-je… god… verdomme, wâ sei je ? hoe je se-moel, ’t is janklaaaasse.

Dat is het leuke aan koningin zijn,' zegt Esther met een geeuw. 'Het is niet zozeer een baan, maar je hele leven.' 'En dat zeg je nu pas?' zeg ik op spottende toon.

Tot aan de eerste zoen met Lukas was duidelijk dat het nooit lang duurde voordat er aan mij, voordat er aan ons, werd getwijfeld. Daarom begreep ik destijds, toen Saya's tantes op bezoek waren, meteen dat Saya gelijk had: men verdacht ons, waarvan maakte niet uit. Pas toen Lukas kwam en ik niet meer alleen was, toen ik eindelijk een normaal, onverdacht iemand naast me had met wie ik een eenheid vormde, viel die last van me af.

Wellicht zien we de uitslag van 24 november 1991 beter als het (voorlopig?) eindpunt van een ontwikkeling die al enige tijd aan de gang is. Dat de Belgische politiek eigenlijk erkend zou moeten worden als een bedrijf-in moeilijkheden is al langer voelbaar. De knipperlichten waren er: de openbare schuld, het verlies aan prestige op de internationale scène, de mediakritiek op de politieke klasse, de desinteresse van de jongeren. Wij hebben met zijn allen het onweer echter niet (willen) zien aankomen. Bovendien, wat Vlaanderen op 24 november 1991 overkwam is niet typisch Vlaams. Het is elders, in sommige van onze buurlanden (Frankrijk: het Front N ational, Denemarken en Noorwegen: een anti-belastingpartij, Duitsland: de Republikaner), al allemaal eens vertoond. Het is bijgevolg veeleer de vraag waarom een partij als ROSSEM niet vroeger op het toneel verschenen is en waarom de doorbraak, ook buiten het Antwerpse, van het Vlaams Blok er pas in 1991 is gekomen.

Omdat de e-toets van mijn schrijfmachine los zit - in plaats van resoluut in te grijpen en het ding vast te plakken probeer ik hem iedere keer met een splintertje van een lucifer vast te zetten, wat eigenlijk niet zo verwonderlijk is want het valt je pas op als je de machine gebruikt en dan kan je niet gaan plakken - moest ik denken aan een voortand van mij waar ook wat beweging in zit.

Het zou gemakkelijk zijn om zo, van boven naar beneden, heel de sociale ladder te overlopen zoals de Franse Revolutie ze samengesteld heeft, om aan te tonen dat er op geen enkele sport van die ladder echte vrijheid bestaat. 1789 heeft brandhout gemaakt van alle plaatselijke vrijheden, om in de handen van de Staat de meest absolute macht te concentreren die men zich in een beschaafd land kan voorstellen. Men heeft uitgerekend dat de Grondwetgevende Vergadering op twee jaar tijd 2557 wetten heeft uitgevaardigd ; de Wetgevende Vergadering, op één jaar tijd, 1712 ; en de Conventie, op drie jaar tijd, 11. 210 ! Nooit tevoren heeft de wereld zo’n bizar spektakel gezien. Men zou terecht kunnen denken dat Frankrijk nog maar pas geboren werd, en dat het land moest behandeld worden als een horde wilden die nog maar net tot een vorm van sociale ordening gekomen waren.

Hoe moet ik het hun duidelijk maken, vroeg ze zich af. Hoe moet ik hun vertellen dat alle dagelijkse handelingen, opstaan, wassen, lopen, zitten – soms kon ze van de pijn niet eens zitten – een enorme, voor anderen niet te bevatten krachtinspanning van mij vergen. De lichamelijke kracht die het haar kostte kon ze niet overbrengen, werd anderen pas duidelijk op de momenten dat ze volledig instortte. Ze dacht dat het onbegrip waarmee ze te maken had haar eigen schuld was. Ze verweet zichzelf dat ze zich sterker voordeed dan ze was. De prijs die ze voor die houding betaalde was dat de mensen gewend waren geraakt aan een sterke vrouw, een vrouw die alles alleen kon, geen hulp nodig had en zelfs anderen hielp. Dat vond ze fijn, maar vaak zakte ze van vermoeidheid in elkaar.

Toen hij aan de macht kwam, bestond België pas 35 jaar… We waren toen een zeer frêle entiteit, in een Europese context van Frans-Pruisische oorlogen, en kenden in het binnenland sociale revoltes. Leopold II had daarom als tienjarige al een passie voor politiek en aardrijkskunde. Als twintiger probeerde hij zijn vader al te overtuigen om Nederland en Luxemburg met geweld te annexeren! Onze prille monarchie was vanuit haar underdogpositie gefocust op overleving, ook van zichzelf.

Het hart van Afrika belandde pas later, bijna stoemelings, in zijn schoot. Toen de Britten ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley wandelen stuurden, huurde hij hem in om handelsposten naast de huidige Congostroom in te palmen. Op zijn kenmerkend sluwe manier – zijn vader vergeleek hem als kind al met een vos die eerst alle opties onderzoekt voor hij de rivier oversteekt – bleef hij er de koloniale grootmachten een stapje voor.

Gondález Videla, de verrader van Chili (Epiloog) 1949 Vanuit de oude cordilleras kwamen de beulen als beenderen, als Amerikaanse doornen op de ruige rug van een genealogie van rampen: ze werden aangesteld, geënt op de ellende van onze volkeren. Elke dag bevlekte het bloed hun mouwen. In de bergen werden ze als brute beesten gebaard uit onze zwarte klei. Zij waren de saurische tijgers, de glaciale tirannen, pas onlangs ontstaan uit onze grotten en onze nederlagen. Zo groeven ze de kaaksbeenderen van Gómez op onder de straten bezoedeld door vijftig jaar van ons bloed. Het beest verduisterde de gronden met zijn schoften toen het na de executies op zijn snor beet naast de Noord-Amerikaanse ambassadeur die hem thee inschonk. De monsters waren vuil, maar ze waren niet vuil. Nu, op de plek die het licht bestemde voor de zuiverheid, in het besneeuwde blanke vaderland van Araucanië, glimlacht een verrader op een verrotte troon. In mijn vaderland presideert de schande. Het is Gondález Videla, de rat die zijn haardos vol mest en bloed uitschudt over mijn aarde die hij verkocht heeft. Elke dag haalt hij het gestolen geld uit zijn zakken en denkt er aan of hij morgen land of bloed zal verkopen. Alles heeft hij verraden. Hij kroop als een rat naar de schouders van het volk en daar, knagend aan de heilige vlag van mijn land, krult hij zijn knaagdierenstaart en zegt tot de haciendahouder, de vreemdeling, de meester van de Chileense ondergrond: “Drink al het bloed van dit volk, ik ben de beheerder van de folteringen.” Trieste clown, miserabele kruising van aap en rat wiens staart ze in Wall Street kamden met pommade van goud, de dag is niet veraf dat je uit de boom valt en het hoopje vanzelfsprekend vuil wordt dat de voorbijganger op de straathoeken ontwijkt! Zo geschiedde. Het verraad werd Regering van Chili. Een verrader liet zijn naam in onze geschiedenis achter. Judas die doodshoofdtanden toont verkocht mijn broeder, gaf mijn vaderland vergif, stichtte Pisagua, sloopte onze ster, spuwde op de kleuren van een zuivere vlag. G abriel G ondález Videla. Hier zet ik zijn naam, opdat later, als de tijd de schande heeft uitgewist, als mijn vaderland zijn helder gezicht wast met tarwe en sneeuw, zij die hier de erfenis zoeken die ik als een groene vuurgloed in deze regels nalaat, ook de naam van de verrader vinden die de dodende beker gaf die mijn volk afwees. Mijn volk, volk van mij, neem je lot in handen! Sloop de gevangenis, slecht de muren die insluiten! Verpletter de g rimmige loop van de rat die beveelt in het Paleis: hef je op lansen naar de dageraad en laat op de hoogste top je woedende ster schitteren en de wegen van Amerika verlichten. (Willy Spillebeen)

Ik heb tegen de meeste vriendjes gezegd dat ik wel iets laat weten als ik me weer beter voel, maar dat gebeurt niet. Naast het risico op afwijzing ben ik bang om me weer de emotionele vuilbak te voelen en dat pas achteraf door te hebben. Nochtans vind ik het fijn om er voor de vriendjes te kunnen zijn en doet het me deugd als mensen me in vertrouwen nemen of mijn mening vragen. Het lijkt dan alsof ik iets beteken. Maar nu even niet, ik wil er niet zijn, want ik ben te klein. Dus onderneem ik niets en vervloek ik mezelf daarvoor.

Bedrijfsresultaten - die steeds een selectief beeld van de werkelijkheid bieden - worden elektronisch geregistreerd, gegroepeerd en verwerkt, nagenoeg zonder dat er nog eigenlijk denkwerk aan te pas komt. Vervolgens word er op grond van 'de cijfers' beslist, over de hoofden heen, hoofden die dan maar voldoende flexibel moeten zijn om voor de zoveelste keer te volgen.[...] Een neoliberale organisatie creëert steevast een niet-productieve toplaag, wiens voornaamste functie erin bestaat zichzelf in stand te houden via het controleren van anderen, met als resultaat een groeiende regelgeving. Dergelijke prestatiemetingen worden onderandere gepromoot onder de noemer van transparancy - de criteria zijn helder en bovendien voor iedereen dezelfde. Nader onderzoek toont echter al snel aan dat die metingen enkel gelden voor de mensen die het eigenlijke werk doen, niet voor diegenen die de metingen uitvoeren - dat is het onderscheid tussen de werkmieren en de bovenlaag van de évolués.[...] Een dergelijke organisatie leidt onvermijdelijk tot een excessieve ontwikkeling van regels en regeltjes, in combinatie met een nooit gezien controlesysteem en een loodzware administratie. Deze combinatie is dodelijk voor creativiteit en productiviteit, met als gevolg een pleidooi voor... meer neoliberalisme.

Het was inderdaad het uur waarop ze de zijne was. Om vier 's ochtends doet ze in het algemeen niets anders dan slapen, zelfs als ze hem eerder die nacht bedrogen heeft. Ja, dan slaapt ze en dat is een troost, want een ongerust hart verlangt bovenal de beminde voortdurend te bezitten of haar bij afwezigheid onder te kunnen dompelen in een droomloze slaap, die pas kan eindigen op de dag van de hereniging.

Ik denk dat het leven een aaneenschakeling van keuzes is die we moeten maken. Pas als we weigeren die verantwoording op ons te nemen, maakt het niets meer uit.

We beginnen pas werkelijk te leven aan het einde van de filosofie, op haar ruïne, wanneer we haar verschrikkelijke onbenulligheid hebben begrepen, en begrepen hebben dat het nutteloos was toevlucht tot haar te nemen, dat zij geen enkele hulp biedt.

Het wilgenroosje straalt iets primitiefs uit, iets grofs en oerplantachtigs, het is niet verfijnd, hoewel het mooie, kleurrijke tapijten vormt, en op een merkwaardige manier was het ook betekenisvol dat het juist zo goed gedijde in de grote nieuwbouwwijken, die, hoewel ze toen modern waren en de nieuwe tijd vertegenwoordigden, ook iets eenvoudigs en bruuts hadden - heuvels werden opgeblazen, bossen werden gekapt, de machines denderden en schudden - en tegelijk daarmee, met de hopen blauwe granietsteen, het pas gelegde zwarte asfalt, de grindbergen en gele kiepwagens en bulldozers, schoten de eenvoudige, snelgroeiende en robuuste planten uit de grond, met als enige geheim het meest voor de hand liggende, dat alle fossiele en primitieve schepsels deelden, namelijk dat de wereld altijd nieuw is.

Mijn zus houdt mijn blik vast, kalm en krachtig. 'Pas op jezelf, Jules. In de naam van de Tovena...' Ze stopt, onderbreekt zichzelf met een lachje, en trekt me dan in haar armen voor een knuffel. 'De Tovenares heb ik denk ik niet meer nodig, Jules. Ik heb jou.

Woorde en visse, dink ek. Visse en woorde. En hoe fragiel, die liefde, dink ek met opgehoue asem, en diep nog ’n mossel uit. Hoe diep die see. Hoe seker die voël wat silwer sien flits en fokus en op ’n diep-diep vlak waarvan min mense enigiets weet, aanvoel dat daar iets is om te gryp, en dan duik, af af af, die spieël van die oppervlak breek, steeds af, en die snawel sekuur om die romp van die weerligvissie slaan, en met die dood van die prooi die vermoede van lewe bevestig. Hoe breekbaar die liefde. Soos ’n kuiken op ’n onbegonne krans wat oopbek die onbekende toekoms wil verorber, wat skree en huil en treur vir kos en vir lewe wat nog nie geken is nie, ’n ongeleefde lewe. En later, met ’n sak vol toegeklemde mossels op pad huis toe, die sneeuberge links én regs in die oneindigheid, vlieg ’n woudduifpaar (Hemiphaga novaeseelandiae) verby, hul vlerkval volmaak in pas, hul vlug oos, berge se kant toe …

Pas op voor de kloof. De kloof tussen waar je bent en waar je wilt zijn. Alleen al door eraan te denken verwijd je de kloof. En ten slotte val je erin.

In principe is het stappenplan bedoeld voor negatieve emoties, want vooral die druk je het liefst weg. Door het narcistisch misbruik leerde je echter óók positieve emoties weg te drukken. Pas daarom dit stappenplan ook zeker eens toe op positieve emoties zoals blijdschap (en geniet heel bewust van dat positieve gevoel).

Narcistisch misbruik komt voort uit hun stoornis en die kun jij op geen enkele manier wegnemen. De mishandelingen stoppen pas wanneer jij deze destructieve omgeving verlaat, omdat zij nooit zullen veranderen. Dat kunnen en willen ze niet, omdat de stoornis in hun systeem zit en omdat hun manipulatieve gedrag hen voordeel oplevert.

Er kwam orde, de stukjes vielen weer op hun plaats, niet omdat ik eindelijk gebukt had om de puzzelstukjes die over de rand van de tafel waren gevallen op te rapen, maar meer omdat il al wekenlang bezig was het op te geven, de machteloze pogingen op te geven om mezelf te repareren, zonder handleiding bouten weer vast te schroeven , mezelf te lijmen en de kapotte stukjes weer op hun plek te leggen, ik had er weken voor nodig gehad, op mijn rug in mijn bed, had s nachts voor het open raam gezeten en langzaam maar zeker nieuwe stukjes neergelegd, hele puzzels , ik had het uiteindelijk helemaal opgegeven en pas nu, hier precies hier, begon het de goede kant op te gaan, begon ik met nieuwe stukjes te puzzelen, en die zagen er beter uit dan de vorige.

Met zij nagel ritste Simon het pakje sigaretten open dat de ober met de koffie had gebracht. Hij had zin in een sigaret. Deze kingsize Gauloises zaten strak in het pakje geperst. Het kostte Simon extra moeite, omdat hij wat nerveus werd door de bedelaar, die opnieuw op het terras was verschenen. Hij had bijna een sigaret te pakken. Hoe groter de inspanning, hoe sterker de lust toenam. Eindelijk kreeg hij er een te pakken, snoof de sterke geur van de Virginiatabak op. Hij stelde zijn IMCO-aansteker zo in dat de vlam niet te hoog werd. Hij haalde de rook diep over de longen, die nog soepel en elastisch waren. Dagelijks liep hij een uurtje hard met Diderot. Hij luisterde naar het aangename knisteren van de tabak, ademde de rook van een nieuwe trek in. 'S'il vous plait, monsieur.' Bij zijn dringende verzoek raakte hij per ongeluk Simons arm aan en de sigaret rolde in de gleuf tussen terras en betonwand. De bedelaar putte zich uit in excuses. Simon stak een nieuwe aan. De vlam van de aansteker schoot omhoog, het vloei schroeide voor de helft weg. De man met de vogel probeerde de sigaret uit de gleuf te peuteren. Simon pakte eenclustertje van vijf sigaretten, reikte ze hem aan. 'Voila.' De bedelaar dankte nederig, de doffe vogel boog. Hij was minder dan een worm. Simon wierp een blik op de vogel en het viel hem nu pas op dat die een poot had. De Noord-Afrikaan geeuwde. De vogel en Simon keken tegelijk in het donkere gat van de mond, die akelig ver opengesperd was. Over zijn tandvlees lag een paarse gloed. (...) Simon voelde voldoening over zijn edelmoedige daad, hoe klein ook. Ze kon het eventuele kwaad dat in het universum al op gang was gebracht bezweren. Simon geloofde nog steeds met volle overtuiging in een zinvol geordende wereld die boven de persoonlijke uitging, kon zich de wereld niet voorstellen zonder een goddelijke realiteit. Daarover sprak hij met niemand. Ook niet met zijn eigen vrouw.