Nuks Quotes

bababadalgharaghtakamminarronnkonnbronntonnerronntuonnthunntrovarrhounawnskawntoohoohoordenenthur-nuk! [A sound which represents the symbolic thunderclap associated with the fall of Adam and Eve.]

Ishte teper e veshtire te futeshe brenda zemres saj.Ishte plot mure te larta akulli dhe rrethuar me mosbesim.Por nese arrije te futeshe,nuk dilje kurre prej aty.

...Dhe nuk ka asgjë më të tmerrshme se ëndrrat e thyera. Ato i gjejmë përgjatë gjithë rrugës, duke na gjakosur jo këmbët me të cilat i shkelim, por zemrën me të cilën i deshëm.

Shqiptarët kur i lë treni, kurrë nuk thonë u vonuam, por na iku!

Zemër", i thash, "Unë jam një gjeni por askush nuk e di këtë, përpos unë.

A i urreni njerëzit? Unë nuk i urrej ata ... Unë vetëm ndjehen mirë kur ata nuk janë përreth.

E ke vene re, Seriozha? Sikur qesh me ty duket, kurse ne te vertete nuk te qesh, te do...

Mos e zevendeson perceptimi yne i se shkuares vete te shkuaren? Me fjale te tjera, a nuk eshte e shkuara pikerisht sic e kujtojme ne dhe jo si ka qene ne te vertete? Tek e fundit, e shkuara jeton vetem ne kujtesen tone, ne jemi ruajtesit e saj te vetem, ne tjeter vend ajo nuk ekziston. Asgjekundi. Atehere... c'eshte realiteti i se shkuares?

Për fatin e keq të njeriut, kujtimet nuk lihen dot në asnjë vend. Do apo s’do ti, ato të ndjekin nga pas si hija, që aty është gjithmonë, pavarësisht nga fakti nëse është diell dhe ti e sheh apo është vrenjtur dhe nuk mundesh.

Nuk ishte dita ime. As java ime. As muaji im. As viti im. As jeta ime, dreqi e marrtë..!

Nuk ka Zeus, as nuk ka zot, Ferr, Lugat t'imagjinuar, po ka popull të paditur, popull q'ende s'është zgjuar.

Ja keshtu eshte dashuria:nje shishke me livando.Kur zbrazet shishja,era qendron dhe pak e pastaj gjithcka avullon dhe nuk ndihet me.Humbet si dashuria!... -Qenke me mendime borgjeze,moj shoqe!Ajo eshte dashuri borgjeze!

Ky është problemi me pijen, mendova, derisa po i mbushja vetes një gotë. Nëse ndodh diçka e keqe ju pini në përpjekje për ta harruar, në qoftë se ndodh diçka e mirë ju pini me qëllim për ta festuar, dhe në qoftë se nuk ndodh asgjë pini për të bërë diçka të ndodhë.

Ne të gjithë jemi duke shkuar për të vdekur, të gjithë ne, çfarë cirku! Kjo vetë duhet të na bëjë ta duam njëri-tjetrin, por kjo nuk e bën. Ne jemi të terrorizuar dhe të rrafshuar nga trivialiteti, ne jemi duke u ngrënë nga asgjëja.

Eshte e mire letersia, Varenjka, shume e mire eshte. U binda diten e trete te vizitave. Gje me peshe. Ua forcon zemren njerezve, u meson si te jetojne. C'nuk thuhet ne ato shkrime.

Ata nuk kishin menduar kurre se ajo mund te qeshte ,dhe sic do gje qe permbys nje mendim te pergjithshem, kjo e qeshur zgjoi tek ata nje fare shqetesimi , gati gati frike

Në rruget e tjera dëgjoheshin aty-këtu britma fatkëqijsh, që i zvarrisnin për flokësh, per t'i çuar në Degë. Fajësoheshin se gjatë mitingut të përmortshëm, në vend që të qanin a, së paku, të psherëtinin, kishin qeshur e, ndonëse ata bënin be e rrufe se s'kishin qeshur aspak e, përkundrazi, kishin qenë të vrarë në shpirt si të gjithë, por që as vet s'e dinin pse, e qara befas u qe kthyer në ngërdheshje, madje, shtonin se s'ishte hera e parë që u ndodhte kjo, askush nuk i besonte e, në vend t'i dëgjonin, i godisnin më fort.

Duhet te qendrojne larg njeri-tjetri si fatkeqet ashtu dhe te varferit, keshtu nuk do te rendoheshin nga njeri-tjetri. Ju shkaktova aq shume fatkeqesi, qe s'i kishit patur kurre me pare ne jeten modeste te vetmitarit. Kjo me brengos, ma derrmon shpirtin.

Kur shihte se të tjerët nuk mahniteshin aq fort sa ç'e kishte pritur, ai i rikthehej fillimit. Në qytet bëhej nami, kurse ata ishin si në humbellë. Ishim në një kohë që s'është më, më kupton? Koha ecën, orët, dita, të gjitha ecin, kurse ti mbetesh në diçka që s'di si ta quash. Kohë pa kohë. Nën zero...

Nuk është se nuk di të flas. Nuk është se nuk dua të flas. Sado që të përpiqesh, disa gjëra nuk di si t'i thuash. Lodhja dhe mërzia nuk mund të shprehen me fjalë! Edhe sikur ta gjeja një mënyrë... As atëherë, askush nuk do ta kuptonte.

Po t'a kisha pase ne dore do ta grisesha carcafin dhe nuk do ta lejsha femnen pa shkolle, pse grueja asht themeli i shoqnis njerezore, pse ajo asht burimi i moralit, pse ajo eshte nyja e shenjte e qenejes, pse ajo e mbjell faren e dashunis vellazenore ne mes njerezve. E kur ajo lihet mbas dore vuen e tane shoqnia njerezore.

Recital' malsorit O, si nuk kam një grusht të fortë t'i bij mu në zemër malit që s'bëzanë, ta dij dhe ai se ç'domethanë i dobët - n'agoni të përdihet si vigan i vramë. Unë - lugat si hij' e trazueme, trashigimtar i vuejtjes dhe i durimit, endem mbi bark të malit me ujën e zgjueme dhe me klithma të pakënaqura t'instinktit. Mali hesht. Edhe pse përditë mbi lëkurë të tij, në lojë varrimtare, kërkoj me gjetë një kafshatë ma të mirë... Por më rren shaka, shpresa gënjeshtare. Mali hesht - dhe në heshtje qesh. E unë vuej - dhe në vuejtje vdes. Po unë, kur? heu! kur kam për t'u qesh? Apo ndoshta duhet ma parë të vdes? 0, si nuk kam një grusht të fuqishëm! Malit, që hesht, mu në zemër me ia njesh! Ta shof si dridhet nga grusht' i paligjshëm... E unë të kënaqem, të kënaqem tu' u qesh.

Ne raste te tilla, ajo behej mjaft e bukur. Syte, qe gjer atehere kishin ndjekur tymin e cigares, i dritesoheshin mallengjyeshem. Mollezat, gjithashtu. I binte ne ato caste nje hir qe te trembte,te rrezonte. Te rrezonte? C'do te thoshte kjo? Nuk di ta shpjegoj. Desha te them, nje bukuri qe te kepuste ne mes, sic i thone fjales. Ai, gjithashtu dukej sikur permendej. Porosiste nje whiskey tjeter. Pastaj vazhdonin te flisnin prape ne gjuhen e tyre, gjer pas mesnates, atehere kur ngriheshin per t'u ngjitur me lart, ne kat.

Çfarë është dashuria? Nuk ka asgjë në botë qoftë humane apo djallëzore apo çfarëdoqoftë që mund të deportojë në shpirtin e njeriut si dashuria

Me qiejt mos u mbani, se nuk mbahen gjëkundi.

Nuk luftohet nje fatalitet, e te arsyetosh per te eshte akoma me e kote

Se une jo vetem nuk isha nopran e nurzi, por as i lig e as keqdashes nuk isha, ama edhe ndonje hiç nuk ehste se isha. Ja ku po jua them se nuk kam qene as i lig e as i poshter, po as i ndershem, nuk kam qene hero, por edhe shterpi nuk kam qene. Ne keto çaste dergjem ne qoshen time dhe vetem ndersej veten, vetem shtirem sikur kam qene njeri i keq, se, sipas meje, nje njeri qe e ka plot koken, s'ka si ben marrezi si ato te miat, vetem budalli sillet asisoj.

I lumturi eshte nje manekin i ndjenjes se jetes. Ai i ben vetem paraden e modes, por nuk e zoteron. Drita nuk shkelqen ne drite; ajo shkelqen ne erresire. Gezuar per erresiren! Kush ka ndenjur nje here ne mes te shtrengates, atij s'i hyn me ne pune nje makine e vogel elektrizimi. Mallkuar qofte shtrengata! Bekuar qofte kjo cikez jete qe kemi! Dhe sepse e dashurojme, s'duam ta japim me kamate! Duam ta shkaterrojme! Pini, djema! Ka yje qe ndricojne cdo nate, megjithese kane plasur para dhjete mije vjetesh drite! Pini, sa eshte koha!

Unë nuk besoj se ti beson në atë që besoj unë, por besoj që ti nuk beson në atë që nuk besoj unë.

Nuk mund të merrem me letërsi kur shoh se nëpër rrugë vdesin njerëzit e mi.

Historia e vonon, por nuk e mohon lavdine,

Zoti na ka detyruar të besojmë se njerëzit nuk kanë pse ta zëvendësojnë Zotin.

Grate besojne se, tradhtia e burrave, nuk eshte tregues i suksesit, por shprehje e mediokritetit te tyre.

Mekati ne shoqerine tone eshte nje menyre jetese dhe aspak nje ves, prandaj nuk duhet luftuar, por duhet kuruar qe te mos behet agresiv.

Por i urti kurr nuk ngutet, Prej burrnís e jo prej tutet

Ka një fuqi bindëse aroma, e cila është më e madhe sesa fjalët, sesa pamja e jashtme, sesa ndjenja e dëshira. Fuqia bindëse e aromës nuk kundërshtohet dot, ajo futet brenda nesh ashtu si ajri në mushkëritë tona; ajo na mbush, na ngop plotësisht; kundër saj nuk ekziston asnjë mjet.

Kushdo qofte, edhe njeriu i vogel, nga ata qe nuk e turbullojne ujin, qe askujt s'i bien me qafe, qe rrojne me friken e perendise, por edhe me friken per veten, shkojne me mendjen te mos ngacmojne njeri se keshtu as ate vete nuk do ta ngacmojne, do ta lene te qete ne hallet e tij, nuk deshiron qe te tjeret te futin hundet ne jeten e perditshme qe ben, nuk ia ka enda te flasin ne e ka te ri apo te vjeter jelekun, ne i ka te reja apo me mballoma çizmet, nuk ia ka enda te marrin vesh te tjeret ç'eshte duke ngrene, çfare po shkruan?... E ç'te keqe paska, moj zemer, qe une, kur shoh xhadene te prishur, eci ne maje te gishtave, shkel me kujdes per te ruajtur çizmet? Pse duhet shkruar per tjetrin qe ndonjehere nuk ka para as per te pire nje gote çaj? Sikur qenka e thene dhe e vulosur qe njerezit, te gjithe sa jane, patjeter duhet te pine çaj. Po pse e udhes qenka te shohesh ne gojen e tjetrit per te ditur ç'cope eshte duke pertypur? A fyhet njeriu keshtu? Jo, shpirti im! Perse u dashka fyer tjetri kur ai s'te ngacmon?

Jam njeri i semure... Jam edhe tip keqdashesi. Nuk bej pjese, nderkohe, ne simpatiket. Me duket se vuaj nga melçia, ndonese vete une gje prej gjeje nuk kuptoj nga semundjet, as qe e di me saktesi ç'me dhemb. Nuk kurohem e as jam kuruar ndonjehere, pavaresisht nga respekti qe kam per mjekesine (se i shkolluar une jam, por edhe bestyd jam). Me ka hipur ne kole, nuk dua te kurohem nga inati. Ju kete kushedi as edhe e kuptoni, kurse une e kuptoj, ndonese s'jam ne gjendje t'ua shpjegoj se kujt i bej dem me kete inat timin. E di fort mire, qe as mjekeve e askujt tjeter nuk i behet vone qe jam tip inatçori, e as vete per veten nuk e çaj koken, ndonese fort mire e di qe inati eshte dem i kokes. Ngado qe ta sjellesh e kam mbushur mendjen, e kam bere top: nuk dua qe nuk dua te kurohem. Me dhemb kjo e shkrete melçi, le te dhembe, nuk paska plasur!

…Ëndërrimtari, po t’i bëjmë një përkufizim të hollësishëm, nuk është njeri, por, si me thënë, një krijesë e gjinisë së mesme. Gjallon të shumtën e kohës në ndonjë kënd të humbur, a thua se i fshihet edhe dritës së diellit dhe, me t’u mbyllur në shtëpinë e tij ngjitet pas saj si kërmilli pas guackës, ose së paku i ngjan shumë, në këtë drejtim, asaj kafshës interesante që është kafshë dhe shtëpi njëherësh dhe që quhet breshkë…

Tingllim Hjek keq por sё kthej te ti. Qe, lot`t i tera. Mbas tashit nji pikё lodje sё derdh pёr ty. S’ke mbet veç ti, ka edhe varza tjera, por nuk mё kan bamun dritё der’sot kёta sy. Kangёt qi t’i kndova ka me i tretun era. Emni i yt nё zembёr t’eme ka me u shlye. Ti duej ke tё duesh tash qi ka dalё prendvera. Se na lidh ma gja. U zgjidh, u zgjidh ky nye. Pertrihet nё ket stinё tё bukur marё natyra, dhe shpirti i em nё kto dit ka m’u pёrtri. E krejt jetёs s’eme do t’i ndrrojё, po, ftyra. Mbas tashit ti nё daç mё duej e nё daç mos mё duej, por lulet qi shpёrthejn sivjet nё kёt shtёpi, nuk çilin ma pёr ty. Janё tё tjetёrkuej.

T. S. Hughes ka këto shënime të ngjeshura për natyrën e shqiptarit: “Nga temperamenti shqiptarët janë pak grindavecë dhe rrallë ta falin goditjen; pa asnjë dyshim nuk u mungon talenti e mprehtësia dhe është një fakt i shënuar që tre burrat më të mëdhenj që ka nxjerrë Turqia në këtë shekull , që të gjithë e kanë prejardhjen nga Shqipëria.

Vuejtja Ka do dit që po shof fare mirë se si nga vuejtja syt po më madhohen, nepër ball dhe ftyrë rrudhat po më shtohen e si buzqeshja m'asht e hidhun... ... dhe po ndij se si mëngjeset e mia nukjanë ma mëngjese hovi e pune, as ndërtimi, por të shtymt dita më ditë e një jete që s'durohet. Dalngadalë po shof si jeta një nga një secilin ndjesi me tradhti po ma vulos dhe s'po më mbetë asgja që me u nda si shej gëzimi, përpara nuk e dishe, ojetë, se kaq i tmerrtë asht grushti i yt që mbyt pa mëshirë. Por kot në pasqyrë po shof se si nga vuejtja syt po më madhohen nëpër ballë dhe në ftyrë rrudhat po më shtohen, dhe shpejt do të bahem flamur i vjetruem i rreckuem ndërluftat e jetës.

Atëherë kur e ndien shpirtin e botës, papritmas shfaqet ndjesia e së tashmes. E vetmja gjë e vërtetë. Pika ku e ardhmja dhe e shkuara shkrihen me njëra tjetrën. Pika ku ndien gjithçka. Dhe të gjitha përnjëherë. Mbi të gjitha, ndien dhembjen e përbashkët, dhembjen e të gjithë brezave, dhembjen e të jetuarit. Është kjo pika përtej së cilës nuk ka kthim mbrapa.

Njëshi nuk është i barabartë me një, kur na duhet të sillemi në një mënyrë të caktuar.

Njeriu që nuk qartëson ndjenjat e veta, mbetet në mes të rrugës.

Ne nuk e shquajmë menjëherë rrugën e drejtë dhe shkelim shumë kohë në drejtime të gabuara, derisa dikur ndihemi të lodhur.

Bujaria nuk tregohet duke nenshkruar ceqe ne publik.

Ata që shpenzojnë paret e tyre për tu eksituar me mënyra të dorës së dytë, janë nevrikë si dukeshat që nuk e gjejnë dot banjën

Librat nuk janë bërë për tu besuar, por për t’u hetuar. Kur lexojmë një libër nuk duhet të pyesim veten çfarë thotë, por çfarë nënkupton

Pa rilindje shpirterore nuk ka rilindje kombetare.

Njerezit që udhëhiqen nga dëshira e mirë, nuk kanë pse të mendojnë se ajo që kanë bërë është e gabuar.

E kupton rëndësinë e kohës së cuar dëm në momentin që nuk ke më kohë të lirë!

Ata që nuk do të arsyetojnë, janë fanatikë, ata që nuk munden, janë të marrë, dhe ata që nuk guxojnë, janë skllevër.

Unë zotëroj vetëm trupin tim; një njeri krejt i vetmuar, që ka vetëm trupin e tij, nuk mund të fiksojë kujtimet; ato i kalojnë anash. Nuk duhet të ankohem: vetë doja të isha i lirë.

Mirënjohja dhe pasioni janë një cift i paqëndrueshëm dhe organi i meshkujve një objekt jo besnik, pa tru dhe i pajetë, i cili nuk na përket neve dhe që ne nuk kemi për ta kuptuar kurrë.

N'arrati Kokën mu në trastë e futi, mori dhenë... Pse o Zot, tërë kohën jetëshkurtri qetësinë nuk e gjen dot? Ligja me kamxhik s'e zbuti skllavin që endet sot e mot, llogore nuk gjen gjëkundi dhe mundimi s'e mund dot.

Dhe keshtu, ne mes kokash fisnike romake dhe statujash te bardha te grave greke plot hir te perjetshem, ata bridhnin, duke terhequr kembet zvarre e me supe te rena, sic i mbajne njerezit qe nuk kane ac cak e as qellim - nje kontrast trondites, nje pamje mjerane e asaj te cilen gjate mijera vjetesh njerezimi mundi ta arrinte dhe nuk mundi ta arrinte: kulmin e veprave te pavdekshme te artit, por jo buke te mjaftueshme per secilin vella te tij.

Pa kthyer kokёn Do iki dhe kokën nuk do ta kthej të shikoj Dajtin plak të trishtuar, të shoh kafetë mbushur me pleq, të shoh gazetat në rrugë shtruar. Pse ta kthej kokën? Këtu çdo cep një gjë të hidhur më kujton. Një fëmini që iku për lesh, sa për rininë, si erdhi shkoi! Do iki! Borxhe më kujt s’i kam. Të lehtë në trup e kam ndërgjegjen. Dhe që mos kthehem më kurrë pas do marr me vete vetëm vdekjen. Ndoshta do ketë për mua globi një pëllëmbë vend me paqe, jetë, një pëllëmbë vend ku nuk është hobi mos lesh njeri të jetë i qetë. Një Zot e di në do kem fat, por, sidoqoftë, do jetë më mirë. Një zë më thotë: “Mbathja me vrap!”, dhe tjetri shton: “Ik me dëshirë!

The fall (bababadalgharaghtakamminarronnkonnbronntonner-ronntuonnthunntrovarrhounawnskawntoohoohoordenenthur — nuk!) of a once wallstrait oldparr is retaled early in bed and later on life down through all christian minstrelsy.

Cdo gjë ndryshon. Edhe në grahmat e fundit sikur të jesh, duhet të mundohesh t'ia nisësh nga e para. Por ajo që bëhet, nuk mund të zhbëhet më. është njëlloj si uji që, kur e përziejmë me verë, nuk mund ta marrim dot më mbrapsht.

Shqiptarët nuk i bashkon vetëm feja apo ideologjia. Qysh në shekullin e nëntëmbëdhjetë, në kohën e Rilindjes kombëtare, gjuha, kultura dhe tradita ishin elemente lidhëse kombëtare, kurse feja nuk ishte forca absolute e bashkimit

Sa do të doja të përhumbesha, të harrohesha, të flija. Por, nuk mundem, më merret fryma: ekzistenca më depërton nga të gjitha anët, nga sytë nga hunda, nga goja… Dhe në një çast, në një çast të vetëm, perdja griset, kuptova, pashë.

Before I continue with the scholarly account of tribalography, I want to tell you a Choctaw story. My tribe’s language has a mysterious prefix that, when combined with other words, represents a form of creation. It is nuk or nok, and it has to do with the power of speech, breath, and mind. Things with nok or nuk attached to them are so powerful they create. For instance, nukfokechi brings forth knowledge and inspiration. A teacher is a nukfoki, the beginning of action.

Shqiptarët, megjithëse në pjesën më të madhe myslimanë, nuk e kanë konsideruar veten kurrë turq. Në të kundërtën, ata kishin një nocion të qartë për individualitetin e tyre dhe një hendek i thellë i pengonte ata të ngatërroheshin me racën e pushtuesve.

Pikat e renda e goditen ne fytyre. dhe pernjeheresh ai s'po e merrte vesh ne ishte qesharak apo i mjere, ne vuante apo nuk vuante-dinte vetem se po jetonte. Po jetonte! ai ekzistonte, jeta e kishte pushtuar serisht, dhe ai nuk ishte me spektator, nuk qendronte me jashte saj; shkelqimi i forte i ndjenjes se pakontrollueshme vershonte perseri neper damaret e tij, si zjarri neper oxhake furrnaltash; dhe nuk kishte pike rendesie ne ishte i lumtur apo fatkeq; ai po jetonte dhe e ndiente fort qe po jetonte- dhe kjo ishte mjaft!

- Doni të dini me të vërtetë se kush jam? - Po, këtë dua të di. - Në kuptimin e mirëfilltë të fjalës? - Po. Në kuptimin e mirëfilltë.. - Dijeni, pra: jam tip më vetë! - Tip më vetë? - thirri vajza dhe kukurisi hareshem, shpenguar, si ata që kanë kohë që nuk kanë qeshur me gjithë shpirt. - Qënkeni i lezetshëm! Ulemi në këtë stolin këtu? Nuk kalon kush në këtë vend, s'na dëgjon njëri. Pa hë, tregoni tani për veten. Se, sado që thoni se nuk keni historira, nuk kam si e besoj, doni të më fshiheni... Po më parë më thoni se ç'do të thotë kjo: tip më vetë? - Po ja, njeri origjinal, jo si të gjithë, qesharak njeri! - i thashë dhe ia krisa i pari të qeshurit, ashtu si bëri ajo pak më parë. - Punë karakteri është. Po ç'do të thotë ëndërrimtar, e dini? - Ëndërrimtar? E si s'e ditkam? Unë jam vetë ëndërrimtare. Rri ulur pranë gjyshes dhe ç'nuk më shkon në kokë! Tjerr e tjerr histori në qejfin tim! Deri për martesen me princ kinez... S'është dhe aq keq të ëndërrosh! Ama, edhe këtë si ta marrësh, sepse në ke për ç'të mendosh në të vërtetë, ëndërrimet nuk kanë ç'të duhen, - shtoi mjaft serioze. - E po, bukur fort! Në paskeni patur në ato ëndërrimet tuaja martese me princ kinez, del që më kuptoni si s'ka më mirë. Dëgjoni, atëherë... Por më parë emrin. Ju si quheni? U kujtuat, më në fund! Më mirë vonë se kurrë! - Vërtet! Keni të drejtë! Po ja qe edhe pa të e ndiej vetën aq mirë me ju!... - Më quajne Nastenjka. - Vetëm kaq? - Po pse pak ju duket? S'u kënaqkeni kollaj ju!... - Jo, s'më duket pak!... Nastenjka, qenkeni shpirt njeriu! Që me takimin e parë më jeni Nastenjka... - Ashtu, de!

Vetmia Më plak mërzitja që vetmia më sjell; përbuzja, urrejtja të gjith sendet m'i mbështjell që kam shumë anmiq të liq në këto sende pa shpirt, Nuk flasin. As sy s'kanë. Po mue më bahet se aty janë vetëm që të më plasin zemrën. Së paku, të më shajnë: I mallkuem! Së paku, të anë tallin: I uruem! Së paku, të më këndojnë: -I yni zot! Ose të më thonë: - Jeton kot! Të flasin, të flasin se fjalë due në kët vetmi me ndigjue. Ose të më tregojnë historinë e tyne, autobiografinë: ndoshta ty do gjej gjasim mejeten tcme pa tingllim që në vetmi po e kaloj - dhe s'po dij a rroj e s'rroj. Sendet heshtin. - sa të pamëshirë! Më bajnë dhe mue të hesht me pahirë, pse gojë s'kanë dhe nuk flasin, aty janë vetëm të më plasin zemrën teme që po vuen dhe në mërzi vetveten truen.

Një natë pa gjumë. Pak dritë! Pak dritë! Pak dritë, o shok, o vlla. Të lutem, pak dritë në kët natë kur shpirti vuen, kur të dhemb e s'di ç'të dhemb, e syni gjum nuk ka, urren nuk din ç'urren, don e s'din se ç'don. Pak dritë! 0 burrë! 0 hero' ngado që të jesh. .... Burrë që shkatrron edhe që ndërton sërish! Pak dritë vetëm, të lutem, mshirë të kesh, se do çmendem në kët natë pa gjumë dhe pa pishë. Oh! ta kisha pishën të madhe edhe të ndezun! Me flakën e pishës në qiellin e ksaj nate ta shkruejshe kushtrimin... Ehu Burrë i tretun Do ta shifsha vallen tande në majë të një shpate. Por pishë nuk kam e vetëm janë burrat, shokët... Dergjem n'errsin pa gjumë dhe pa dritë... Askush s'më ndigjon, çirren kot më kot... Hesht more, hesht! por qëndro, o shpirt. Gjeli këndon dhe thotë se asht afër drita Gjel, rren a s'rren? cila asht fjala e jote? Kur ti këndon thonë se asht afër drita... Por un s'besoj sonte në fjalët e ksaj bote. Hiqmuni qafe, mendimet O jastëk ty të rroki, të përqafoj si shpëtimin, më fal atë që due: gjumin dhe andr'min e dy buzve që pëshpërisin ngushllimin.

Sa me teper te dine njerezit per njeri-tjetrin, aq me shume keqkuptohen. Dhe sa me shume qe njihen me shoqi-shoqin, aq me te huaj behen. Ja, merre si shembull familjen Haze: ata ia dine te gjitha njeri-tjetrit dhe nuk honepsen dot, a thua se jane te huaj dhe shkuar te huajve. Ajo vuri ne koke kapen e vogel dhe e provoi perpara pasqyres. - Keto qe po rrefen ti Robi, jane gjysme te verteta. - Te gjitha te vertetat kete te mete kane, - iu pergjigja une. - Me tej s'arrijne dot kurre. Prandaj jemi njerez. Si do t'i vinte halli me te vertetat e plota? S'do te jetonim dot!

Ti, o njeri, natyrisht edhe unë, që po të shes aq mend, nuk jemi veçse krijesa që qëndrojmë pezull ndërmje ndershmërisë pa fill dhe pandershmërisë pa fund! Nuk jemi veçse të qenme të gjalla, që notojmë ndërmjet asaj që quajmë të vërtetë dhe asaj që quajmë gënjeshtër! Po e them këtë gjë, sepse duhet ti marrim parasysh dy faqet e njeriut, e jo vetëm njerën, si bëjmë sot. Dhe...unë, që po flas ndofta si në tym, e kam njërën faqe të bardhë, kurse tjetrën të zezë pis, po ashtu e ke edhe ti, edhe… të gjithë ata që quhën njerëz. Në qoftë se do që të vërtetosh se te çdo njeri sundon ndershmëria, shih veten tënde dhe do të gjesh sigurisht atë që quhet e vërtetë: i ndershëm-i pandershëm a i pandershëm-i i ndershëm! Unë njoh pra vetëm punë të ndershme, por njerëz… Ja, kështu mund t’u dukem katundarëve të mij i poshtër, por për veten time dhe shokët e mij jam njeri me nder, jam trëndafil.

- E di c'me vajti ne mendje atje ne teater? Qe fjala 'art' me siguri vjen nga fjala 'artificial'. Ose e kunderta...kjo s'ka rendesi, rendesi ka, qe te dyja fjalet jane te lidhura mes tyre. Kjo do te thote se, sipas perkufizimit arti duhet te jete i shkeputur nga jeta, duhet te zere vend diku jashte caqeve te saj. Duhet te jete maksimalisht i larguar prej saj. - Pa shiko,- verejti Milla. -Une nuk mbaj mend kur kam bere per here te fundit biseda te tilla. - Pse, biseda te gabuara jane?- nuk e kuptova une. - Jo, ne te kundert. Te gjithe njerezit perreth vetem per rutinen, per te perditshmen llomotitin. Makinat, restorantet, lejet, pushimet, pija, sherbimet jashte shtetit...Keto i kane ne maje te gjuhes burrat. Kurse grate flasin edhe per veshjet, natyrisht edhe per meshkujt, per kozmetiken. Ne rastin me te mire, per ndonje film. Zakonisht te vjen frike se mos mbytesh, se mos te merret fryma. Kurse me ty eshte ndryshe, me ty ndihesh e fresket.

Schopenhauer-i thote: "Grate nuk mund te jene gjeniale, por vetem te talentueme, sepse intelekti i tyne asht i pazoti per me zotnuem mbi vullnetin". Edhe mue keshtu me duket. Po qysh kure me duket keshtu? Qysh se mbarova se lexuemi fjalet e tija. Perpara se te lexojshem kto, une nuk e dijshem ket te vertete. Pra per mue ajo s'ishte e tille. Keshtu na zakonisht s'bajme tjeter vecse me pervetsuem te vertetat e te tjervet. Ato mbesin te hueja edhe kur na bine pershtat: si rroba t'uhajtuna qi veshim e cveshim. Njoftja e se vertetes qindron ne njoftjen objektive te vetvetes e jo n'ate te te tjervet, qofshin kta edhe filozfet ma te permendum.

Herakliti thote se njeriu nuk lahet kurre dy here ne te njejtin lume. Ne nuk lahemi kurre ne te njejtin lume, sepse ujerat e tij nderrojne. Akoma me e tmerrshme eshte se ne nuk jemi me pak ujore se lumi. Sa here qe lexojme nje liber, libri ndryshon, ngjyrimi i fjaleve te tij eshte tjeter. Sepse librat jane mbrujtur me te shkuar.

Kanga e të burgosunit Nëpër hekra të kryqzuem të dritores seme shof qiellën të coptueme në katërdhetë copë edhe shof diellin sa një pare serme - aq larg asht qielli nga e emja gropë. E kjo gropë e eme e ka emrin burg. E dini se burgu nuk asht për dëfrim. Prandaj burg' i em asht shum i ultë dhe më bani palmuç dhe më mbyti në trishtim. Hekrat e kryqzuem dhe ndërgjegj' e eme, dy anmiq të betuem, luftojnë dit' e natë; por hekr' i fortë e mund ndërgjegjen teme dhe në dëshprim përplasem si një qen i ngratë. E kur nata vjen dhe xhixhillojnë hyjt gëzohem fort, se hekrat nuk m'i kryqzojnë syt', por t'u sjellmen mbrapa shof dritën e smutë edhe hijën teme tu' u zgjatë në murt si një kërcnim ligji, posi një dajak. Dhe atëher tërbohem dhe urrej pa masë dritën, hijën, vetën, muret edhe hekrat edhe e ndjej vetën lua të ndryem në kafas. Nëpër hekra të kryqzuem të dritores seme shof qiellën të coptueme në katërdhetë copë dhe zemra e eme ndien po aq të breme në mes të katër murve sii në një gropë.

Ne brigjet e bardha te Detit te Zi rri une me ty. Uji vazhdon te rrjedhe, si koha. Nuk plakemi. Plaket dora, plaket syri, dhe zemra plaket. Te kredhur ne soditje, asnje rrjedhje nuk ndiejme, as peshperimen e mezindjeshme te valeve. Sepse valet perplasen njera mbas tjetres dhe hijet zgjaten mbi uje e nuk thyhen. Plaket materia, plaket dhe koha, ne nuk plakemi. Rete shnderrohen ne rere. Rera shnderrohet ne gur. Nuk plakemi. Plaket uji, plaket bregu dhe vete Deti I Zi; ne nuk plakemi. Plaken hija, trupi dhe shpirti. Ne nuk plakemi. Plaket edhe vete Libri tibetian I te Vdekurve. Ne nuk plakemi. Rri une me ty ne brigjet e bardha te Detit te Zi; nuk qajme, nuk e bjerrim shpresen…

Koncepti oriental i qeverisjes jep ato fuqi të cilat, mund thomi, në nji farë mënyre, nuk i ka mbajtë për vedi as Zoti-Krijues. Në mendjet e ktyne sundimtarve nuk kanë vend as të drejtat njerzore, as mendimi i lirë. Këta supozojnë se me marrjen e pushtetit në dorë, u jepet e drejta e pronësisë mbi pasunitë, veprimet, mendimet, jetën e secilit nenshtetas".

Në fund është ajo që (a) njerëzit asnjëherë nuk janë të përkryer, por dashuria mund të jetë, (b) dhe se kjo është një dhe e vetmja mënyrë që mediokri dhe e neveritshmja mund të transformohen, dhe (c) duke e bërë atë që bën atë ashtu. Dashuria bën dashuri. Dashuria e bën vetveten. Ne hubim kohë duke kërkuar dashnorë të përsosur në vend se të krijojmë dashuri të përsosur.

Lagja e varfun Krahët e zez të një nate pa fund e varrosën lagjen pranë, dritë, jetë, gjallsi - askund, vetëm errsinë e skam. U harrue jeta e ditës ndër shtresat e natës, e pagja u derdh nga parzm' e errsinës... n'andrra përkundet lagja. Njerzit ndër shtëpia flejnë me gjoksa të lakurtë e të thatë e gratë... fëmi po u lejnë pa ushqim në gji, pa fat, Pushojnë gjymtyrt e shkallmueme në punën e ditës së kalueme, shërohen trutë e helmueme në gjumin e natës s'adhrueme. Veç zemrat e njerzve të lanun me të rektunt prralla rrfejnë: mbi barrat e jetës së namun që shpirt dhe korriz thejnë. Prralla mbi fëmij rrugaça barkjashtë e me hundë të ndyta, që dorë shtrijnë me vjedhë, me lypë e ngihen me fjalë të ndyta. Prralla mbi varza të fyeme me faqe e me buzë të thithna. Prralla mbi djelm, me të thyeme shprese, në burg me duer të lidhna, të cilt nesër para gjyqit për delikt do të përgjegjin, - vetëm dreqit e hyllit të gjith fajet tash ua mbshtesin. Kështu lagj' e varfun pëshpritë dhe errsinës hallet tregon. Një gjel i undshëm, me dritë të hanës i rrejtun, këndon. Hesht! or gjel kryengritës, i lagjës së varfun. - Këtu nuk zbardh për ty drita e dritës. i gjikuem je me ngordhë n'u.

Kurrë nuk është një njeri tërësisht i shenjtë apo tërësisht mëkatar. Ne na duket kështu, sepse i jemi nënshtruar mashtrimit, sipas të cilit koha është diçka e vërtetë. Koha nuk është e vërtetë, Govinda; unë e kam ndier e mësuar këtë shumë shpesh. Dhe nëse koha nuk është e vërtetë, atëherë edhe largësia që duket se ekziston mes botës dhe përjetësisë, mes vuajtjes dhe lumturisë, mes të keqes dhe të mirës nuk është e vërtetë.

Poetët bëjnë dashuri ndryshe nga ne, komplet ndryshe plako. Kanë ngjyra të tjera në kokë, bile dhe seksi i tyre është më i hijshëm. Bëjnë dashuri në krevate librash mbushur me petale vargjesh; në kokën e tyre të sëmurë krijojnë aktin e parë. Poetët qeshin pa hapur gojën dhe e mbyllin me sy mbyllur për të puthur më mirë, sepse nuk janë si ne. Poetët nuk të prekin, por përkedhelin format e trupit në flokët e tu të ashpër, një krijesë e zhdukur e ndonjë pylli të errët është në krevat me ta. Të mbulojnë me frymën e tyre derisa ndihesh i sigurt. Përshpërisin fjalë që nuk njihje, e je i lumtur, sepse duket qartë që do të mësosh diçka të re. Do kesh një fron në një mbretëri tjetër dhe lëpin buzët nga kënaqësia, sepse ajo që po dëgjon është Zgjidhja e të gjitha problemeve. Buzëqesh sepse ke prekur gjithçka duhet të prekje dhe ke shlyer borxhin tënd me veten e tashmë je i lirë në një mënyrë të re. Zbulon me habi që dy njerëz nën një batanije kanë më shumë hapësirë se sa kishe menduar ndonjëherë. Të vjen keq që ka aq shumë vend bosh, e ti vendin do ta përdorësh, do ta mbushësh. Dhe vendos që aty mund të fusim një fëmijë, këtu një divan, këtu një shëtitje të dielën e s'ke frikë, sepse poeti të bërtet fjalë të sigurta në kokë e ti ndihesh mirë. Pastaj... pastaj, poetët të braktisin, për herë të parë e të fundit.

Motërzimi femëror i "Këngës së Urës së Qabesë" Ka ca kohë që shtysa për diçka të tillë më vjen si detyrim, trokitje në ndërgjegjje, për të mos thënë në trajtë pengese (Pengesë e çuditshme që s'të lë të shkruash tjetër gjë, pa e shlyer detyrimin e hershëm.). A janë borxh kombet e botës ndaj vajzave dhe grave të tyre? A është në detyrim të tillë kombi shqiptar, krijuesi i "Këngës së Urës së Qabesë"? Ja motërzimi për vajzat e sotme shqiptare, ato që në heshtje dhe pikëllim durojnë atë që meshkujve u qëllon më rrallë. Mbeta, moj vajza, kësaj ane Në trotuare, n'Itali. Në Western Union merrni dollarët Se unë vetë nuk do vij. Në pyette nëna, ç'fat më doli, I thoni se një burrë kam marrë. Im atë në pyettë, i tregoni Se u martova me një varr. Në pyettë shoku i shkollës, Bledi, Nga klasa fqinje, "E treta B", I thoni se një peng më mbeti, Që nuk u putha dot me të. Më pas vinte vazhdimi me krushqit apo korbat që shkojnë në dasmë a në varrim, e padurueshme zakonisht. Në pyettë se ç'krushq i vanë Policë belgë a italianë...

Luli i vocërr Askush s'e njef Lulin. As shokët e tij, që përpara tij lozin, nuk e njofin. Ma mire me thanë se e njofin, por ata lozin për hesap të vet e Luli i shikon për hesap te vet. Sot gjithkush ka punet dhe telashet e veta, ashtu dhe fëmijtë, ashtu dhe Luli. More Lul! Shumë heret ke fillue me shikue punën tande! Kur Luli hyn n'oborr të shkollës, buza i qeshet nga pak, por askuj, asnji fjalë s'i thotë. Ecë ngadale, tue shikue djathtas e majtas, po gjithnji tue ecë deri sa të mbrrijë në cak të vet. Aty, te dera e rruginës shkollore, shumë i pëlqen të qëndrojë. Aty asht caku i tij, i praruem me rrezet e ngrofta të diellit në këto ditët e vjeshtës. Mbështetet Luli për mur, grushtat e vogjël i shtje ndër xhepa, hundën picrroke të kuqun nga të ftoftit e mëngjesit ja sjell diellit dhe...shikon. Gjaja që ma tepër tërhjek vëmendjen janë çizmet që i kanë të veshun disa shokë të tij. Sa te bukura janë! Si shkëlqejnë! - mendon Luli dhe pa dashtje i shkojnë sytë ndër tullumbat e veta, nëpër të cilat shifen fare mirë të pesë gishtat e kambëve të zbathuna. Nga kurreshta i afrohet nji shokut që ka çizmet ma të reja. Ulet dhe shef në lustrin e çizmes kambët e veta të zbathuna - aq shumë shkëlqejshin çizmet!!! Mbasi shoku me çizme fluturoi, Luli ngadalë shkoi te caku i vet, në diell, t'i ngrohi kambët. - Por kur s'ka diell, si ia ban i shkreti Lul? Ndoshta ia bajnë hallin apostujt e mëshirës dhe të dashunis... Noshta, ndoshta... Nganjiher i afrohet mësuesi Lulit. Dhe kur Luli e ka ftyrën e dlirë dhe pa puça, mësuesi ia ledhaton faqet, gushën, e Luli i afrohet, ja merr dorën, e shikon me sy pëllumbi, dhe kishte me dashtë t'i falë diçka mësuesit. Por vjollca nuk ka. Veç në i faltë tollumbat e veta, që kanë hapun gojën si me dashtë me e hanger mësuesin. Po, po, tollumbat e Lulit të vocërr kanë me e hangër mësuesin.

Kanga e përndimit Kangë Pëmdimi, kangë njeriu të dehun nga besimi në vete Kanga e tij një fe tjetër, me tempuj të tjerë, me meshë solemne, ku prej mëngjesit deri në mbramje shkrihen ndjesitë tmtë njerzore n'apoteozën e hekurit; shpirtënt përshkohen në tymore, të cilat në fishkllim i përqeshen zotit të vjetër edhe qiellit e me re të ndyt' tymi të dendun ndriçimin ia vrasin diellit. Fe tjetër, fe e çmendun e Pëmdimit të mrekullueshëm... 1 ekzaltuem shklet njeriu në delirium të pakuptueshëm. Dëgjon zanin q'i thotë feja. Plagos qiellën, e shpon tokën, i shkyn horizontet e bardhë, zhvesh natyrën - ia heq kotllën. Kult' i tij - kult i zhveshun! Nuk ia bren ma trutë enigmi - e varros, mbi varr ia vë një shej përbuzje o nderimi. Kangë Pëmdimi, kangë njeriu të dehun nga besimi në vete Kanga e tij shpres' e bukur, me flatra të një tjetërjete në të cilën dielli do ndrrojë udhën: ka për t'u lindë nga Pëmdimi - por deh! nga lumnia tash humb kokën rruzullimi. Me një "tango" qejfi tash ia ngatrron fijet zotit të vjetër ka me ia skandalizue të birtë besnikë në planetë të tjeter, Kanga Pëmdimi, kangë njeriu të dehun nga besimi në vete... Le të dëgjojmë kangën që mshtillet në shllung' avulli në pika djerse.

Ju them me dorë ne zemër, o zot i mirë, - tha Sançoja, - se asaj hundëkrrutes nuk i ziret besë dhe e kam fjalën, domosdo, sikundër qe e kuptoni, për vdekjen. Se për atë janë njëlloj si ajo foshnja buzëqumësht patharë, ashtu edhe ay kërcuplaku trutharë, që s'është as për shtëpi, as për arë [...] shtie sytë në pallatet e mbretërve, sa edhe në kalivet e varfanjakëve. Dhe kësaj zonje i pëlqen më shumë te dëftenj sa është e fortë e harbute, sesa të hiqet e druajtur dhe e sjellur. Dhe as është nazike hiç asfare, se ha nga të gjitha, se, dua të them, i kullufit të gjithë, duke e mbushur trastën e saj me zahirera njerëzish lloj-lloj nga të gjitha vërsat e nga të gjitha zanatet. S'është nga ata korrës ajo, të cilëve ua ka ënda të bëjnë një sy gjumë në drekë, se s'e heq asnjë minutë kosën nga dora dhe pret njëlloj si barin e thatë, ashtu dhe te njomin dhe, sikundër që m'u volit të them edhe pak më parë, nuk zgjedh e as ha majën e gjërit, po përpin, kjo llufashja më e madhe e botës, ç't'i dalë përpara e ç'të jetë, se është tërë kohës e uritur si një qen dhe, ndonëse Zoti s'e ka pajisur me bark vuan, duket, nga lëbarkja, se kaq, po kaq e etur ua pi e ua përpin atë të shkretë jetë njerëzve, sa të thuash ti se po rrëkëllen ashtu një shtambë me ujë të ftohtë.

Kushtrimi i Skanderbeut Ç’asht moj Zanë kjo gjamë nga malet, Ç’asht kjo ushtimë që kurr nuk ndalet, L’shon kushtrimin Skanderbeu, Dridhet toka, tundët dheu. N’kambë shqiptarë ju me u çue, Me ngjesh armët me luftue, Ka ardhun dita e Lirisë, Dërmen me ia dhanë Turkisë. N’kala t’Krujës valon krenar, Njaj flamuri fitimtar, Njaj flamuri kuq e zi, Që në shekujt veç ka pri. N’Lezhë shpejt mblidhet nji kuvend: Flasin princat rend me rend, Skanderbeu nji fjalë ka thanë: Të bashkuem t’jemi të tanë. Lezhë qytet i Ilirisë, Mblodhe burrat e Shqipnisë, N’krye qëndron Gjergj Kastrioti, I Shqiptarve Princ Kryezoti. Pa ndigjo Sulltan Murati, Për njat kryq që mbaj në gji, Me marrë Krujën je ba gati, Gjithë ushtrinë kam me ta gri! Fort tërbue asht Sulltani, E ka dyndun gjithë ushtrinë, Rrethim Krujës veç i bani, Ban hesapet pa hanxhinë. Se jo, Kruja nuk dorzohet, Skanderbeu fort e mbron, Njaj Murati krejt tërbohet, Prej trishtimit ma nuk rrnon. Gjith Evropa n’kamb asht çue, Mbretën, Roma e Venediku, Skanderbeu qoftë nderue, Na ka mbrojt prej çdo rreziku. Emni i tij me shkronja t’arta, Rrin i shkruem në Histori, Me levdatat ma të larta, Përjetsisht i qoftë lavdi! Çdo shqiptar për të krenohet, Për kët Princ e luftëtar, Brez pas brezi do të kujtohet, Si ma i Madhi Hero Kombëtar!

Vetvrasja e trumcakut Trumcaku vuente nga melankolia. U lind në një vend me të vërtetë të shkretë. Në vend të barit bijshin qime e derrit e në vend të pemve - brinat e një shtazës parahistorike. Dhe në kët natyrë - e cila nuk mund të quhet natyrë - kush mos të bahet melankolik? Dihet se një trumcaku s'i duhet shumë për jetë, por natyra, e cila nuk ishte natyrë, s'i epte as aq. Mos pyetni si e tek u gjet trumcaku n'at vend, dhe si e tek u gjet njeriu në kët pike kozmike; nuk dijmë shumë. Hipoteza dhe andrra. Miliona vjetësh dhe një fjalë goje, si për shembull: "…të bahet dritë! Dhe drita u ba!" - A shifni? Një fjalë magjike! Hokus-pokus! Sa bukur! Dhe unë thash: të bindet trumcaku në një vend ku në vend të barit bijnë qimet e derrit e në vend të pemve - brinat e një shtazës parahistorike. Njëherë trumcaku qëndroi mbi një brenë. U mërzit të shikojë qimet e derrit, u mërzit të fluturojë prej brenës mbi brenë. Nga mërzia dhe idhnimi mbylli syt. Ra në pikllim melankolik. Njeriu me temperament melankolik asht inteligjent. E inteligjenca në kuptim ma të hapët të fjalës, pakkuj i solli qetsi dhe të mire. Dhe trumcaku, në majë të brenës e në kulm të melankolis, vendosi të vritet. Plot ironi filozofike shikonte rreth përqark vetes e vendimi i patundun mirfilli pasqyrohej ndër syt e tij të dëshpruem. Cicrroi një here, cicrroi dy here; cicrroi tri here. Mandej një crrrr e gjatë e plot mallëngjim ishte porosia e tij e fundit. Testamenti i dhimave të tij. Dhe, pa u dhanë krahve, këcej prej brenës… ra mbi një qime të derrit, të gjatë e të mprehtë si thika, dhe u ngul mbi të. Trumcaku i ngulun mbi një qime të derrit. Me krahët dhe puplat e tij lonte era dhe e sjellte rreth qimes, si sillet dhe gjeli metalik në majë t'oxhaqeve tona. Atbotë frynte veka janë këto kapërcime logjike! Ka me bërtitë ndokush. Po, lexues i dashtun e jo i cekët. Po! A pak po kemi kapërcime logjike, morale dhe dogmatike në botën tone reale? Pse po zemrohe dhe po don me më gjykue për disa kapërcime logjike askuj damsjellje?

Pastroj zërin, ul kokën për t'u treguar akoma më qartë që për mua opinioni i tyre është komplet i panevojshëm dhe lexoj. - Ju lutem, më lejoni të prezantoj veten time. Nëse historia na ka mësuar diçka kjo është që... e harrova çfarë. Po ja, ideja ishte që me të rinjtë mund të ndryshosh situatën, të shpëtosh shtetin, të ngresh kombin, të formosh kombëtare të fortë fizikisht, aq sa të paktën të marrim ndonjë barazim. Bo, bo, i tmerrshëm jam, edhe i fortë, edhe humorist, edhe idealist. Më shikoni e lini sytë, se jam i riu shqiptar. Jam e ardhmja, përuluni, më nderoni, më masakroni, po vij. Ah, po, jam shumë evropian, jam i majtë, po më punon babi në një firmë private dhe ndonjëherë bëhem i djathtë. Copë-copë i kam duart, brohoras sa andej-këtej se na thanë që do të na japin fushë për të luajtur futboll. Jam shumë i pavarur, shumë "indipendent", po këto kohët e fundit, çoç varem pak, se e pashë që s'ma varte njeri ashtu. Po jam edhe shumë i zgjuar, jam diplomuar jashtë, por këta s'më bëjnë kryeministër edhe pse unë jam i zgjuar se kam mbaruar shkollën jashtë. S'më votojnë këta derra. Unë jam edhe vegjetarian se ashtu më kanë mësuar dhe respektoj naturën. Unë u thashë do të vij më datë 27, ma bëni gati një karrige aty, se jam shumë i zgjuar, por këta s'marrin vesh. Ndonjëherë më marrin me vete, çajmë tunele, çajmë male, ndërtojmë hidrocentrale, jam aq i ri sa nuk rri më ulur në kafene, rri në këmbë e kënaqem se në mitingje është plot me të rinj si puna ime. Po unë jam shumë i turpshëm e u them: "Ore jam i mirë unë. Do bëj revolucion unë. S'e sheh që kam veshur edhe bluzë me atë meksikanin, Çenë, edhe pse familja ime thotë: "Jo", po ku marrin vesh ata." Erdha këtu dje, pardje; takova Çimin, i thashë: "O Çimo, do i lujmë fenë lal, revolucion do bëjmë!". "Mirë", tha Çimi; e bëra kryeministër provizor të qeverisë provizore dhe dolëm në rrugë të gjithë bashkë, pastaj shkuam në shtëpi veç e veç. Po Çimin do e heq nga puna, se dje s'më dha cigare dreqi, unë i kisha mbaruar, nga shoqëria kishin mbaruar fondet, ngela thatë...

Nuk më mungon më si më parë Nuk qaj kohë e pa kohë… Nuk më mbushen sytë me të zënë në gojë emrin tënd As kalendarin e mosardhjeve s’ta mbaj. Jam pak i lodhur… Pak i thyer… Më ndoti një grimëz mungesa jote! S’u mësova dot si mund të bëhem mirë, Vetëm i arnova ca “mirë jam”-a në majë gjuhe. Jam i shqetësuar se po të harroj, Frikësohem kur e shtrydh mijëra herë kujtesën Dhe prapë fytyra jote s’më bie ndërmend. Tanimë nuk të pres. Madje s’dua të vish. As që dua t’ia di se si je. Hera-herës më kujtohesh. Aq më bën, them. Sikur s’më mjaftojnë brengat e mia. Aq më bën! Mbase po mësohem me mungesën tënde? Mos ndoshta po heq dorë përfundimisht prej teje? Jam i shqetësuar në të vërtetë. Po nëse dashuroj një tjetër? Besomë, atëherë s’kam për të ta falur në jetë të jetëve.

Çfarë je ti?" Asgjë. Kjo është përgjigja. Asgjë. Në zemër të zemrave, asgjë! Kështu që natyrisht nuk e duron këtë dhe do të jesh Diçka dhe përpiqesh. Po në vend të jetë ky Diçka, njeriu kërkon të përfitojë me mashtrim nga gjithsecili. Nuk mund të jesh aq i ngurtë me vetveten. Ti do pak. Sikur të jesh një qen - (Gërshëra) - apo sikur jep ca pare për një udhëtim bamirësie. Tani, kjo s'është dashuri, apo jo? Çfarë është? Vetkënaqësi e pastër dhe e thjeshtë. Kjo është mënyra të duash shpirtin synues. Vanitet. Vetëm vaniteti është kështu. Dhe kontrolli shoqëror. Interesi i shpirtit synues është i njëjtë me interesin e jetës shoqërore, mekanizmin e shoqërisë. Kjo është tragjedia e jetës njerëzore. Është e tmerrshme! Nuk je i lirë. Tradhëtari yt është brenda teje dhe të tradhëton. Ti duhet t'i bindesh atij si një skllav. Ai të shtyn të punosh si kalë. Dhe përse? Për çfarë?

U rrita nënoke... dhe kam filluar të të ngjaj gjithnjë e më shumë... Tashmë zgjohem herët... dhe flej para të gjithëve... Trafiku ka filluar të më mbysë... e fjalët më lodhin... U rrita nënokja ime dhe kam filluar të pij më shumë çaj... më pëlqejnë barishtet... dhe aroma e qelibarit... U rrita nënoke dhe gjithçka e lexoj vetëm... qaj në heshtje vetëm... dhe përmallem krejt vetëm... U rrita nënokja ime, të gjithë largohen... dhe miqtë janë pakësuar shumë... Më pëlqen më shumë qetësia, e imagjinon dot...? kurse zhurmat m’i shterojnë energjitë... U rrita nënoke dhe s’e shijoj qëndrimin natën vonë... dhe krejt si ti, tashmë është deti ai që më fal qetësi... bota është bërë kaq e komplikuar... e thjeshtësia gjithnjë e më e vështirë... Sot, njerëzit u ngjajnë më shumë kukullave... e unë nuk di të luaj më... Jeta nuk është siç më pate thënë... plot ngjyra... kurse udhët, kryesisht, gumëzhijnë nga njerëzit e shumtë... të gjithëve, nënoke, u rëndojnë halle mbi supe... Gjithnjë e më shumë, nënoke, më merr malli për veten... Kam mall për thjeshtësinë e atyre ditëve në shtëpinë e gjyshit... Kam mall për atë kohë atje, kam mall për ty... Kam mall për veten time të vogël, si dikur... Kam mall për qortimin tënd spontan, të sinqertë, të butë dhe lotues... Tashmë është jeta që më qorton, nënoke... janë ditët e padrejta që kritikojnë... të gjithë ua hedhin fajin të gjithëve... Nuk ka më dashuri pa interes... dhe mirësjellja është shndërruar në një kompliment me kosto... U rrita nënoke dhe pashë që isha plakur... thinjat mi pushtuan flokët e mi të errët, të cilët i doje aq fort... e që dikur u thurrje këngë e luaje me to... U rrita shumë... e bota nuk është aq interesante sa mendoja... U rrita nënoke që ta kuptoj se unë jam ai vogëlushi jot, sado të rritem... dhe se përqafimi yt është e gjithë bota ime... Ah nënokja ime.

… gjeta se në mendimet e ndershme është një lloj kënaqësie të cilën njerëzit e këqij nuk e kanë ndier kurrë; kjo do të thotë se njeriu është i kënaqur me vetveten. Në qoftë se mendojmë për këtë pa paragjykime, nuk di se cilën kënaqësi tjetër mund ta barazonim me këtë. Ndiej të paktën se cilido që e pëlqen sa unë vetminë duhet të frikësohet se do ta presin shqetësime. Mbase në po këto parime mund të gjendet çelësi i gjykimeve të gabuara të njerëzve mbi fitimet nga vesi dhe mbi ato nga virtyti. Ngase kënaqësia nga virtyti është plotësisht e brendshme, dhe e vëren vetëm ai që e ndien; mirëpo të gjitha fitimet nga vesi i bien në sy tjetrit, dhe vetëm ai që i ka e di sa i kushtojnë. Sikur secilit brenga e brendshme T’i lexohej e shkruar në ballë, Sa shumë veta, të cilëve u kemi lakmi, Do të na bënin të mëshiroheshim për ta! Kësaj strofe do të kishte mundur t’ia shtonte vazhdimin, i cili është i bukur, dhe nuk i përshtatet më pak subjektit: Do të shihej se armiqtë e tyre I kanë në kraharor, Dhe që të na duken fatbardhë Këtu është e tërë lumturia e tyre. ---- ... I found that there is in the meditation of honest thoughts a sort of well-being that the wicked have never known; it is to enjoy being alone with oneself. If one thought about it without preconceptions, I do not know what other pleasure one could compare to that. I sense at least that whoever loves solitude as much as I do must fear the torments it has in store for him. Perhaps one could deduce from the same principles the key to men’s false conclusions concerning the advantages of vice and of virtue. For the enjoyment of virtue is a wholly inner one and is perceptible only to him who feels it: but all the advantages of vice are visible to others, and only he who has them knows at what price. If it were possible to read internal pain in the face, how many whom we now envy would we then pity? He could have added the sequel which is very beautiful, and no less suited to the subject. One could then see that they have their enemies within their breast, and their happiness is nothing more than a happy appearance.

Po behen pothuaj tri jave nga shetitja e nje Majit, por bashke me keto po behen edhe tri jave nga pershendetja tallese dhe e fundit e Poles. Mendoj, mendoj dhe habitem me vete: A me te vertete me ka dashuruar Pola? Atehere cfare dreq eshte kjo dashuri rinie? Une po! Kam dashuri, d.m.th., gezohem kur gezohen te tjeret dhe deshperohem, kur deshperohen ata. Mirepo, kete fare gezimi e deshperimi e ndiej edhe per cdo njeri te larget, madje edhe per Polen e per te gjithe. . ., por asnje nuk dua te kem pa pa perpara. . . I dua, por malli s’me merr! E shoh njerine si njeri per t’u pare, por jo per t’u adhuruar. Njeriu, qe do te adhurohet — qe do te dashurohet, desha te them — prej te gjitheve a prej nje njeriu s’eshte lindur ende. . ., por as qe ka per t’u lindur ndonje i tille! Pra, po them te drejten, se une e doja dhe e dua me gjithe zemer Polen, por me nje dashuri familjare, ashtu si i dua dhe motrat e mia. Sa here qe ka rene puna per te kercyer dance me te a te fjalosesha per ndonje gje, gjithnje e nderoja si njeri, pa anuar mendja per keq. E them kete, sepse ta dashurosh tjetrin ose tjetren per nje pune shtazore, atehere humbet cdo qellim njerezor dhe pastaj eshte e kote te dashurosh! Por ja qe doli ne shesh: -Te dua! - me tha si pa gje te keqe. - Fort mire! Me do? Edhe une te dua! U mbarua puna. Mirpo: - Pse nuk me dorezohesh? Ja kete mister nuk mund ta zgjidh. Per te dashuruar si moter a si njeri e kam dashuruar, por per ta dashuruar si kafshe, as qe me ka shkuar mendja. Por Pola me paska dashur per burre te saj. . . per jeten e saj! Ne qofte se ishte ndonje tjeter ne vendin tim, kete gje do ta quante si dashuri rinie; mirepo une nuk e quaj, dhe as qe kam pse ta quaj ashtu. Po, mik, nuk e quaj: mbasi u njohem mire me Polen, ajo eshte sjelle me shume miqesi me mua, aq sa me se fundi pati guximin perpara familjes se saj te me jepte nje dhurate. Por kjo s’ka ndonje rendesi, mbasi dhurata nuk eshte gje tjeter, vecse nje shprehje adhurimi njerezor, nje pasterti zemre per njeri-tjetrin. Me vone miqesia u kthye jo ne dashuri familjare, por ne dashuri hice, ne dashuri te rreme, se brenda saj fshihej: “Te me dorrezohesh!”. Ajo e mendonte jeten, te ardhmen e saj te siguruar fare mire me mua; vec kesaj, nga qe jam i pashem dhe terheqes, ajo donte te mertohej me mua. Thurr e c’thur enderra lumturie, enderra martese. Shiko tani se ku qendronte dashuria e Poles: tek e ardhmja e saj: eshte i mire dhe nuk do vuaj: pra: ka dashuri! Kete “te me dorezohesh!”, e mbajti te mbyllur ne zemren e saj shume muaj, me shprese, se do t’ia thoja une me pare. Mirpo, kur pa, se s’ia varja veshin fare per kete pune, atehere u detyrua te ma thote vete kete gje. Por, fatkeqesi per te! - Pse nuk me dorezohesh? . . . - Pse nuk mund. . . pse kam tjeter! - Keto fjale te mia i rane si bombe. E po atehere? Atehere gjithe shpresa e saj e bukur u varros sa pa lindur dhe pastaj, duke mos ditur se si ta mbronte veten, filloi te qaje: qante zemra e saj me lejen e arsyes per lumturine e enderruar, qe i vdiq. Puna e saj eshte porsi nje vdekje. Kur vdes njeriu, qajme pse pa ate na cenohet disi rruga e jetes. Keshtu pra, Pola, nuk qau dashurine time, por kujtimin e lumturise se saj! Dhe me se fundi iku! Sikur te me dashuronte me te vertete, Pola, edhe kur ia tregova lajmin e fejeses, ajo duhej te me dashuronte ashtu sikurse e dua une, me gjithe qe jam i lidhur me Aferditen. Mirepo, ajo jo, me dashuronte deri sa e shihte se po shkonte mbare interesi i saj, por kur e pa se ai ngeci atehere ngeci dhe dashuria e saj.

Unë nuk jam ithtar i një arti tepër subjektiv. Poezia ime ka qenë për mua një mjet për të zotëruar vetveten. Ajo më jepte mundësinë të shikoja ku kalonte vija matanë së cilës falsiteti i tonit dëshmon falsitetin e qëndrimit dhe të bëja të gjitha përpjekjet për të mos e shkelur. Përvoja e viteve të luftës më mësoi se nuk është e udhës ta marrësh penën me qëllimin e vetëm për t’u komunikuar të tjerëve hidhërimin vetjak dhe sfilitjen e brendshme – sepse kjo është një lëndë e dobët, përftimi i së cilës kërkon aq pak mund sa që ky akt nuk të jep të drejtën e respektimit të vetvetes. Kushdo që ka parë të bëhet hi një qytet me një milion banorë dhe kilometra të tëra rrugësh të tij pa asnjë gjurmë jete, madje as edhe një mace, as edhe një qen pa zot, i kujton me ironi përshkrimet prej poetëve bashkëkohorë të ferrit të qyteteve të mëdha - në të vërtetë ferri i shpirtit të tyre. Wasteland i vërtetë është shumë më i tmerrshëm se ai imagjinari. Kush nuk ka jetuar mes tmerreve të luftës e të terrorit nuk e di sa e egër është revolta kundër vetvetes e atij që i ka parë ose ka marrë pjesë në to - ajo revoltë kundër moskokëçarjes dhe egoizmit të vet. Rrënimi dhe vuajtjet janë një shkollë ku farkëtohet sensi shoqëror,

Të due, të due në nji mënyrë t’pashpjegueshme, në nji formë t’parrëfyeshme, në nji mënyrë kontradiktore. Të due, me gjendjet e mia shpirtnore që janë shumë, e që ndryshojnë humorin vazhdimisht, për ato që tashma i di, koha, jeta, vdekja. Të due… me botën që nuk e kuptoj, me njerëzit që nuk kuptojnë, me dykahshmëninë e shpirtit tim, me inkoherencën e akteve t’mia, me fatalitetin e fatit, me intrigën e dëshirës, me dykuptueshmërinë e veprimeve. Edhe kur t’them që nuk të due, të due, edhe kur t’mashtroj, nuk t’mashtroj, në thellësi po realizoj nji plan, për me t’dashtë ma mirë. Të due… pa reflektue, pandërgjegjshmërisht, papërgjegjshmërisht, spontanisht, jovullnetarisht, nga instikti, nga impulsi, irracionalisht. Në fakt nuk kam argumente logjike, as të improvizuem, për të themelue kët’ dashni që ndjej për ty, që leu misteriozisht prej asgjasë që nuk ka zgjidhë magjikisht asgja, e që mrekullisht, nga pak, me pak e asgja ka përmirësue ma t’keqen time. Të due, të due me nji kurm që nuk mendon, me nji zemër që nuk arsyeton, me nji kokë që nuk organizon. Të due, pakuptueshmërisht, pa pyetë veten se pse të due, pa më interesue se pse të due, pa dyshue te vetja se pse të due. Të due, thjesht sepse të due, unë vetë nuk e di pse të due…

Uji që pikonte nga çatia, bënte një vrimë në rërën e oborrit. Dëgjohej: "pikë-pikë", e pastaj prapë "pikë" mbi një gjysmë flete dafine që e bënte të rrotullohej e të kërcente duke e shtyrë në të çarat e tullave. Sa kishte kaluar stuhia dhe tani, herë pas here, flladi tundte degët e shegës, duke bërë që prej tyre të hidhte mbi tokë një shi të dendur me ca pika të ndritshme që pastaj veniteshin. Pulat, të ngrysura dhe si të përgjumura, shkundnin herë pas here krahët dhe vinin vërdallë nëpër oborr, duke çukitur me nxitim për të kapur krimbat që kishte nxjerrë shiu nga toka. Me t'u çarë retë, dielli ndriçonte gurët, ylberizonte me të gjitha ngjyrat, pinte ujin e tokës, argëtohej me ajrin duke u dhënë shkëlqim gjetheve me të cilat luante ajri. - Ç'bën aq shumë në nevojtore, djalosh? - Asgjë, mama. - Po ndenje shumë aty, ka për të dalë ndonjë gjarpër e do të të kafshojë. - Po, mama. < <> <> - Të thashë që të dalësh nga banja, djalosh. - Mirë, mama, ja erdha. <> Ngriti sytë dhe pa të ëmën te dera. - Pse vonohesh kaq shumë? Ç'bën aty? - Po mendohem. - Pse këtu e gjete të mendohesh? Nuk të bën mirë të rrish kaq shumë në banjë. Veç kësaj, duhet të merresh me diçka. Pse nuk shkon te jot nunël për të shkoqur misër? - Mirë, mama. Ja, po shkoj. *

Një këngë nuk është shumë e thjeshtë për t'u zbërthyer. Ka qenë gjithmonë kështu, s'ka asnjë sekret, në asnjë, nëse i kupton akordet. Në fund të fundit janë thjesht instrumente edhe zë, asgjë më shumë. Kjo ama vetëm nëse e zbërthen. Por ka një problem: duke zbërthyer një këngë, nxjerr elementet që e përbëjnë, jo rezultatin. Këngët që na pëlqejnë janë të tilla, sepse arrijnë në një pikë ku rezultati ngrihet sipër elementeve të ndryshme. Është kjo magjia e këngëve të bukura, ajo që arrijnë të shprehin, përtej asaj që dëgjon. Ndodh e njëjta gjë me femrën që dashuron marrëzisht, e cila nuk është thjesht mish e mendime, është shumë më shumë. Ndoshta ato të pëlqejnë, por e dashuron për gjëra të tjera. Mënyra se si qesh, ndoshta. Mënyra se si rregullon flokët, reagimi i saj kundrejt një lajmi, komplet i ndryshëm nga reagimi i miliarda të tjerëve që ecin mbi këtë planet. Mënyra se si shndërrohet kur dehet. Mënyra se si përqendrohet kur lexon një libër. Nuk e duam njëri-tjetrin për gjërat e mëdha, për faktet e njohura si ngjyra e flokëve apo ëmbëlsia e buzëqeshjes. E duam për gjërat e vogla, për ato gjeste që kanë kuptim vetëm për ne e që ngrihen sipër ideve, sipër akordeve, sipër peshës që tregon peshorja apo përtej grupit të gjakut. E ndoshta është ky shpirti për të cilin flasin të gjitha fetë: jo përsosmëria, por defektet, jo biografia, por detajet që na tregon nata, jo ajo që shohin të tjerët, por ajo që shohim vetëm ne.

Njeriu jeton jo vetëm jetën e vet personale, por, me vetëdije apo pa vetëdije edhe atë të epokës dhe të bashkëkohësve të vet dhe, edhe në qoftë se do të ishte i prirur që bazat e përgjithshme dhe jashtëpërsonale të ekzistencës së tij t'i shihte si të dhëna në mënyrë të vetëkuptueshme, si edhe të ishte aq larg idesë për t'i kritikuar, siç ishte Hans Kastorpi shpirtmirë, do të ishte sidoqoftë gjithsesi e mundshme që ai t'i ndjente ashtu turbull mungesat dhe ndikimet e tyre në vetëndijimin e tij moral. Njeriut të veçantë mund t'i vegojnë para syve shumë qëllime, pikësynime, shpresa, perspektiva, prej të cilave ai merr shtysa për sforcime dhe veprimtari më të vrullshme, por kur jashtëpersonalja përreth tij, koha vetë, me gjithë përpjekjet e tij, u heq motivimin shpresave dhe perspektivave, në qoftë se ajo i shfaqet si e pashpresë, pa përspektivë dhe pyetjeve dhe pyetjeve të vëna, me apo pa vetëdije, por sidoqoftë të vëna në ndonjë mënyrë mbi kuptimin fundor, më tepër se personal, të të gjitha sforcimeve dhe veprimatarive, ajo u vë përballë një heshtje të shurdhër, kjo gjëndje e gjërave do të ushtronte një farë ndikimi paralizues qoftë edhe mbi karakteret më të mirëfilltë njerëzorë, ndikim i cili, përtej shpirtit dhe moralit, do të mund të shtrihej edhe mbi pjesën fizike dhe oraganike të individit. Për të qenë i gatshëm për një sforcim të madh, që sidoqoftë e kalon masën e atij të zakonshmit, pa qenë në gjëndje që t'i japë një përgjigje të kënaqshme pyetjes "përse"?, për këtë duhet ose një vetmi dhe pastërti morale që është e rrallë dhe e një natyre heroike, ose një vitalitet shumë i shëndoshë. Hans Kastorpi nuk e kishte as njërën, as tjetrën dhe nuk mund të ishte pra, veçse një i rëndomtë, ndonëse në një kuptim tepër pozitiv.

- Oh, Nastenjka, Nastenjka! Ju as që mund ta merrni me mend sa shumë po më ngazëlleni! Po më pajtoni me vetveten! Nuk kam për të menduar kurrë keq për veten, siç më ka ndodhur rëndomë më parë! Se ku i dihet, mua dhe brenga sfilitëse, që jam treguar armik i vetes, ndoshta do më daravitet! Se jo një herë ia kam nxitur vetes mendimin që jeta e jetuar ka qenë mëkatare dhe deri kriminale. Dhe mos pandehni që po i zmadhoj gjërat. Kam kaluar e jo pak çaste trishtimi të pangushëllueshëm!... Më ka rënduar si plumb në zemër vetëdija e pazotësisë për të jetuar me të tashmen, me realen; e kam katandisur veten deri në atë farë feje, sa e kam mallkuar fatin tim, e kam sikterisur veten... Se mua, Nastenjka, ja se ç'më ka ndodhur pas netëve të kaluar me fantazime: jam kthyer në realitet, ku gjërat shihen esëll. Gjendje e padurueshme! Sheh tollovinë njerëzore, sheh dhe dëgjon si pulson jeta, vë re që dhe jeta e të tjerëve nuk është e përsosur, e jetojnë ashtu si u vjen, kapen fort pas çdo të mire që kjo u ofron, e përballojnë, kur ju shtie me shkelma, vë re që përtërihen e mëkëmben pas fatkeqsive, deri dhe rilinden; habitesh që asnjë minutë e jetës nuk ngjason me të mëparshmet, ndërkohë që fantazimet janë mërzindjellëse në monotoninë e tyre, janë frikamane para pengesave, skllave të vegimeve dhe të hijeve, të ideve dhe të hamendjeve të nxehta, ato janë skllave të resë, që e mbulon befas diellin dhe e mbush me pikëllim zemrën e vërtetë petërburgase, e cila, ngaqë e çmon aq shumë ndaj dhe drithërohet po aq shumë, kur e sheh t'i fshihet. Se fantazia në pikëllim ngjizet e harbon! Mirëpo vjen një çast që e ndien si venitet, si kapitet e deri vdiret në tendosjen e saj të pandërprerë, pa të cilën s'ka si bën, e sheh këtë dhe bindesh që fantazimet nuk janë të pashtershme, pale që edhe vetë ti zë e burrërohesh, i braktis ëndërrimet dhe përsiatjet e dikurshme... Vjen një çast, që fantazia bëhet copë e çikë dhe, në mos paç tjetër jetë, s'ke nga ia mban, do s'do detyrohesh dhe sajon nga rrënojat, bashkon mbeturinat e së parës. E pra, shpirti të do një të re! Ëndërrimtari i gjorë më kot zë e rrëmon në hirin e fantazisë së shkrumuar, për të gjetur aty ndonjë kongjill të ndezur, që t'i fryjë e t'i fryjë, me shpresën mos ndizet zjarri i ri, ku të ngrohë zemrën e kallkanosur, dhe të rimëkëmbë atë që dikur ishte aq hamngjitëse dhe joshëse, që ia rrëmbente shpirtin dhe ia vlonte gjakun, ia rrëmbushte sytë, duke e mashtruar me aq marifet! Dhe e dini, Nastenjka, sa keq u katandisa? S'më mbeti tjetër veç të festoja përvjetorin e ndijimeve të para fantastike, të atyre që pandehja se i pata përjetuar, kurse në vërtetë nuk i pata përjetuar, sepse edhe vetë përvjetori si i tillë imagjinar ishte, pjellë fantazie qe. Iu drejtova përkujtimit, ngaqë më mungonin fantazi të reja, nuk kisha nga i shtrydhja! Se ëndërrimet shtrydhen, Nastenjka! Ma kishte fort ënda të vizitoja ato vende, që lidheshin me lumturinë time të dikurshme, ta përshtasja të tashmen në përputhje me të atëhershmen. U ënda në ato rrugë të zymta pa ndonjë synim apo qëllim real, të përcaktuar, u sorollata sa desha nëpër Petërburgun aspak gazmor dhe kujtova e kujtova sa u enjta të përjetuarat asohere. Shihja me sytë e mendjes si ecja i vetmuar në po atë trotuar, si më mbyste pikëllimi dhe angështia, i rënduar nga ato fantazime aq të lemerishme. Nuk them se atëherë isha në gjendje më të mirë shpirterore, ama më i qetë se tani isha. Atëherë jetohej më këndshëm, s'i kisha tërë ato mendime të zeza për të cilët sapo ju fola, por as këtë vrasje ndërgjegje që po provoj tani. Endesha në atë përvjetor dhe thosha me vetë: "Sa shpejt që fluturojnë vitet!" dhe pas gjithë kësaj, përsëri ajo pyetja brengë: "Po ti ç'je duke bërë, ndërkohe që vitet fluturojne? A po e jeton jetën? Se vitet ikin e shkojnë dhe të troket pleqeria, bashkë me të dhe pafuqia, po edhe lloj-lloj mënxyrash! Se bota e fantazisë një ditë prej ditësh do të vdiret, ëndërrimet do shuhen e fashiten, do bien në tokë si gjethet në vjeshtë!..." O Nastenjka! Sa

Unë mendoj kështu: kur qesh një njeri, nuk shihet dot me sy! Se të qeshurit ia bën më të theksuar vulgaritetin njeriut, i theksohet diçka poshtëruese, ndonëse vetë personi as që dyshon ndonjëherë për këtë. Se as këtë s’e dimë: çfarë shpreh fytyra jonë kur flemë? Dikujt i shpreh mençuri, një tjetri i shpreh banalitet, deri idiotësi, një i tretë kur fle, duket qesharak. Nuk di nga se vjen; ajo që desha të them është se si në rastin e parë, ashtu edhe në të dytin personi nuk di asgjë. Ka shumë që nuk dinë të qeshin, ndonëse këtu dija s’para hyn në punë; të qeshurit është dhunti, s’ke si e rregullon. Diçka edhe e arrin, duke i mposhtur brenda vetes instinktet e këqija, por fare pak. Shumëkush e tregon veten si në pëllëmbë të dorës kur qesh. Kurse mua deri edhe e qeshura e mençur më është e pështirë. Them se kërkesa e parë për të qenë e qeshura ashtu si duhet, është të qenit i sinqertë. Po ku e gjen atë te njerëzit? Të qeshurit e sinqertë parashikon mposhtjen e ligësisë, po pse e lehtë është kjo? Ndaj dhe jo rrallë njerëzit qeshin me ligësi. Kur shoqërohet nga sinqeriteti dhe privohet nga ligësia, të qeshurit del i gëzueshëm, i ëmbël, por ku e gjen gëzimin dhe ëmbëlsinë ndër njerëzit? Se të qenit i gëzuar është tipari më i shquar i njeriut! Por ndodh edhe kështu: orvatesh dhe jo pak të zbërthesh një karakter dhe s’ia arrin dot, mjafton që njeriu të qeshë, dhe karakteri i tij të hapet si në pëllëmbë të dorës. Kuptohet, kur të qeshurit është i sinqertë. Njeriu di të qeshë me zemërmirësi vetëm atëherë, kur ka zhvillim ngjarjesh lumturuese. Nuk e kam fjalën për nivelin e zhvillimit mendor të njeriut, po flas për shpalosjen e karakterit të tij përmes të qeshurit, për tërësinë e vetive si njeri. As heshtja, as të qarët, as të folurit, as të emocionuarit nga veprimet fisnike të të tjerëve nuk arrijnë dot ta tregojnë njeriun aq sa e tregon të qeshurit. Qesh mirë, domethënë, është i mirë! Në iu rëntë në sy qoftë edhe një gram marrëzie në të qeshurit e tjetrit, dijeni, ky njeri s’e ka të theksuar dinjitetin vetjak. Qoftë edhe kjo: dikush prej natyre është tejet i komunikueshëm, por ju duket disi banal e deri i lëshuar në sjelljen me njerëzit, dijeni se është natyrë vulgare; në rast se ju bie në sy në sjelljen e tij diçka fisnike, dijeni se o shtiret, o e ka të huazuar nga të tjerët. Ky njeri me kalimin e kohës ka për të ndryshuar për keq! Një i tillë mund të kapet pas “të dobishmes”, por ciniken do ta flakë pa pikën e keqardhjes, ashtu si këmbejnë njëra – tjetrën edhe shkulmet rinore, frelëshuara të të qeshurit të tij të ngazëllyer.

Ai kishte dëgjuar më parë avionët të bënin zhurmë të sforcuar po jo si kjo kërkëllitje e metalit rreth e rrotull tij, sikur perçinat po dilnin vendit si ca kopsa të jakave të modës së vjetër. Veç kësaj, krahët qenë shumë të hollë. Edhe në një ditë të qetë e blu, po t'i shihje ato të dridheshin do të thoshe: një çift fletësh hekuri, ja se ç'janë. - Viktor, po anohemi gjithnjë e më tepër... S'kam parë kurrë kaq keq. Asnjë koment. S'mund të mohohej ajo që dukej. Avioni hidhej poshtë e lart si një kartë bixhozi. - Në qoftë se rrëzohemi... - Do të jetë faji im. Unë të futa këtu. Qe një çast fluturimi i rrafshtë, pa lëkundje. Viktori u habit që ritmi i zemrës së tij nuk qe rritur. As nuk e mbajti frymën dhe as nuk u djersit kur avioni nisi të bjerë përsëri. - Ti sikur s'çan kokë dhe aq, - tha Katrina. - Sigurisht që çaj. - Dëgjo Viktor. Nëqoftë se vdekja është përpara çdo minute, nëqoftë se do të përfundojmë në ujë... Dua të të pyes të më thuash diçka. - Mos e fillo këtë Katrinë. - Është fare e thjeshtë. Dua thjesht ta thuash këtë... - Lëri këto budallallëqe, Katrina. Në një kohë të tillë si kjo, të më pyet. E çfarë? Për dashurinë? - Zemërimi e bëri zërin e tij të ngjante përsëri me një flaut. Goja iu zmadhua dhe mustaqet gjithashtu iu zgjeruan. Ai qe gati të fliste edhe më ashpër. Ajo e ndërpreu: - Mos u bëj kështu me mua tani, Viktor. Nëqoftë se ne do të biem, pse nuk do të doje ta thoje këtë?... - E kape këtë rast për të më përdredhur krahun. - Në se ne nuk e duam njëri-tjetrin, atëherë çfarë bëjmë ne? Pse ndodhemi këtu? - U ndodhëm se ti je një grua dhe unë jam një burrë, ja pse ndodhemi këtu. Ç'mendim të çuditshëm që kishte: ateistët pranojnë ritin absolut. Gruaja këmbëngul dhe burri që po vdes, tund kokën. Pse jo? Pas pak, ata ndjenë ngritjen e kontrolluar të avionit. Ai kishte gjetur përsëri një shtresë të butë ajri dhe po fluturonte qetësisht. Ende në ankth, Katrina nisi të mendojë rreth atyre ç'i kishte shtënë në kokë fortuna. - Tani jemi mirë, - tha Viktori. Ajo ndjeu se ishte shumë më pak mirë se ç'kishte qenë ndonjëherë. O zot! Sa shumë humba, mendonte ajo. Dera e kabinës u hap dhe piloti i dytë tha: - Jeni mirë? Ishte rrugë e keqe. Por për një minutë jemi mbi Çikagon e jugut. - Një lumë fjalësh, një kërkëllitje e pakuptueshme erdhi nga kulla e kontrollit në Miduej. Viktori qe i qetë dhe dukej edhe me humor të mirë. Ç'vetëpërmbajtje kishte ai njeri! Dhe nuk t'i përmendte kundër teje, gjërat qesharake. E kishte shumë të mirë këtë gjë. Atje në spital, për shembull. Ai nuk mund të thoshte: "Të dua". Kjo do të qe shfajësim. Katrina vente e vinte nëpër fjalët e thënë nga ai e ajo, ndërsa avioni u afrua pranë tokës dhe u ul. I kishte mbetur mendja te të gjithë ato edhe kur i kaluan te helikopteri, nën fshikullimën e helikave. Vajzat e shërbimit aty, qenë të mësuara. Ato sikur thoshin: Mos u mërzit e dashur, dashuria do t'i zgjidhë problemet e tua. Bëje veten të meritueshme dhe do të dashurohesh. fq.126-128